100 Şarkıda Memleket Tarihi Okuması

100 Şarkıda Memleket Tarihi, Meriç’in çeşitli yerlerde, özellikle üniversitelerde yaptığı “Şarkılı Memleket Tarihi” başlıklı söyleşilerinin bir derlemesi niteliğinde. Yazar, kitapta tarihle bütünleşmiş şarkıları bir araya getirerek müzikli bir tarih kitabı ortaya çıkarmış. Kitapta, Türkiye’de ve dünyada olan bitenleri anımsatan, “o an”larla bütünleşen şarkılar kronolojik biçimde sıralanmış durumda.

Eserde İstiklal Marşı’nın kabulünden, 70’ler darbesine, Hiroşima’dan Gezi dönemine kadar, 100 şarkı olaylara ve konulara göre başlıklara ayrılmış biçimde sıralanıyor. Bu başlıklar: “Yeni Rejim İnşa Edilirken”, “Memleket Ahvali”, “İki Şarkılı Darbe”, “Barış İçin Savaşan”, “İşçinin Emekçinin Bayramı”, “Dünya Ahvali”, “Küçük Amerika Olma Yolunda”, “Yeni Oyuncaklar”, “Futbolun Ayrı Bir Tarihi Var”, “Son Deyiş”. Her bir şarkı trajedilerle, darbelerle ve büyük toplumsal olaylarla hafızalarımıza yerleşen bir tarihe şahitlik ediyor.

Düşününce her kitap, her film, her şarkı kendi dönemlerinin birer tanığıdır aslında. 1980’lere ait bir filmde ya da şarkıda dönemin sosyolojik analizini yapabilmek için çokça malzeme barınır. Meriç de araştırmaları ve engin müzik alt yapısıyla hafızlara kazınmış, anlara adanmış bu şarkıları ustaca bir tasnifle bir araya getiriyor. Başucu kitapları arasına girmeye layık olan kitap okudukça müziğin gücünün unutulmuş bir anıyı nasıl canlandırdığını da gösteriyor. Zaten bu gücü yüzden kitleleri yönlendirmek için müzik her zaman ön planda olmadı mı?

Kitabın tasarımı da bir albümün sayfalarını çeviriyormuş gibi. Bir kere her şarkıyı temsilen bir kapak fotoğrafı yer alıyor. Bu bazen gerçekten bir plak kapağı çoğu zaman hafızalara kazınmış bir tarihsel sahne oluyor. Dikkat çeken bir ayrıntı da her şarkının altında yer alan karekodlar. Bahsedilen her şarkıya sayfa sonundaki kodu tarayarak kolayca ulaşılabilmek, kitabın sunduğu imkanlardan biri.

Okurken “Neden şu şarkı yok?” diye sorgulanma ihtimaline karşın Meriç, önsözde “100 rakamı şüphesiz sınırlayıcı. İstemeden kitap dışında bıraktığım çok şarkı/olay var. Yine de kendimi tutamayıp “fazladan” altı belgesel plak ekledim. Kitap dışında kalan şarkıları unuttuğum sanılmasın“ diyor.

Kitaptan, kitabın ruhunu hissetmenize yardımcı olması için tadımlık olarak seçtiğim yakın tarihimizden bir parça:

«67«
“Bu Gaz Bir Harika Dostum (2013)
Demir Sert

Gezi dönemi yapılmış en güzel katkılardan biri Demir Sert’in şarkısı. Kendini, bizzat kendi anlatsın: “12 yaşımda gi- tar çalıp şarkı söylemeye başladım. Okuldan hep nefret ettim, sokaklarda daha çok şey öğrendim. (...) Yüzmeyi beceremedim uçmayı öğrendim. Hayallerimin peşinden oradan oraya sürük- lendim. Sahne tozu yuttum, sarhoş oldum, kayboldum. Aklımı yitirdim, kendimi buldum.”

Sert, internet üzerinden yayımladığı şarkısında, Gezi’nin fo- toğrafını çekiyor: “Kaftan biçmiş kendine / Sanki padişah gibi / Kıskanır şeytan bile / İçindeki nefreti // Kalmadı başka bir

yolu / Havaya kaldırdım yumruğu / Bedenime sahip olsan da / Alamazsın ruhumu // Dizildi piyonlar karşıma / Kapkara bir duvar gibi / İstanbul’da bir parkta / Yaşadım cehennemi // Yok benim zincirlerim / Vur canım yanmaz benim / Tam karşında duruyorum / Bu gaz bi harika dostum...”