Yeni Model Ebeveynlik Modelleri Arasında Savrulup Dururken

“Eğer bizler çocuklarımızı her sabah uyandıklarında, yanlarında güvenebilecekleri insanlar olduğu için, günün harika geçeceği duygusuna sahip bireyler olarak yetiştirebilirsek bu büyük bir başarı olacaktır.”

​Uzun zamandır ebeveynlik kitabı okumuyordum, kendimce anladığım ve uygulamaya çalıştığım temel seviyede bazı şeyler vardı ve bunların yeterli geleceğine inanıyordum ki uygulayabildiğim müddetçe olumlu etkilerini gördüm. Yıllar boyu bana yapılan ebeveynlikle, kendi ebeveynliğimi düşündükçe bir çocuğun annesi ya da babası olmanın yeterli olmadığı gibi sadece sevginin de yeterli olmadığını anladım. Öğrendiğim en önemli ders, sevgiyle hareket edebilmekti. Eskiden okuduğum bazı ebeveynlik kitaplarını düşündükçe olayların kitaplarda anlatıldığı gibi olmadığını gördüm, tekrar deneyimlemek pek çok ebeveynin başına gelen bir şey; ebeveynlik çoğu zaman kitaplardaki gibi olmuyor. Bu yüzden Dr. Joanna North’un yazdığı Zihin Odaklı Ebeveynlikkitabına da biraz mesafeliydim. Fakat daha önsözde yazarla ortak noktada buluştuğumuza inanıyorum, diyor ki çocuklarınıza sevgiyle ve nazikçe yaklaşırsanız ebeveynlik ile ilgili çoğu problemleri halledersiniz.

​Yazının başında alıntıladığım cümle yazarın ebeveynliğe bakışının bir özeti ve ben bu cümlenin kitabın omurgasını oluşturduğunu düşünüyorum. Tabii şunu da eklemem gerekiyor: Yazar, burada bahsedilen akademik bir başarı değil, çocukların tüm hayatlarında başarılı olmalarından bahsediyor. Hayatı yönetmekten ama daha da ötesi, utanç, kaygı, korku, öfke gibi yönetilmesi zor duyguların farkında olarak dengeli bir yaşamdan.

Zihin Odaklı Ebeveynlik, ebeveynleri suçlayan, yanlışları için parmak sallayan, okuruna tepeden bakan bir üslupla yazılmış bir kitap değil, aksine güven duygusuna bağlı içsel durum ve kendini geliştirme yolları üzerinde yol gösterici bir çalışma. Bu açıdan okurken pişmanlık ve üzüntü arasında savrulmak yerine neler yapılabileceğinin hızlıca bir listesini çıkarıp hareket geçebilirsiniz. Yazarın “mind kind”isimli yaklaşımı, her koşulda akılcı davranmayı öğütlüyor, bunun için sistematik öneriler de var. Kitabın da mind kind üslubuyla yazıldığını söyleyebilirim; önerilerin bir kısmı da çeşitli zor koşulların ana hatlarının çizilmiş olmasıyla geliştiriliyor. Kişisel hayatlarında zorluklarla baş ederken bunu çocuklara nasıl uygun bir dille anlatılacağının yolları var. Bizim hayatımızda ne olursa olsun, çocukların hayatına bunun olduğu gibi yansıtılmaması gerekiyor sonuçta. Konuşurken ya da bu tarz kitapları okurken çoğumuzun doğru olduğunu bildiği davranışları uygulamakta zorlananlar için özellikle, yalın ve güçlü bir rehber bu kitap.

Zihin Odaklı Ebeveynlik, önemli bir soru soruyor: “Peki, siz her şeyi çocuğuna altın tepside sunan ve buna rağmen mutlu olmadıklarını hissettiğinizde, umutsuzluğa kapılan ebeveynlerden misiniz?” Hem kendi ebeveynliğimde hem de arkadaşlarımla dertleşmelerimizde bu soruyu daha çok kendimize sormamız gerektiğini düşünüyorum. Onları yeni oyuncaklar, yeni eşyalar teselli etmeyecek, kısa bir süreliğine belki oyalayacak. Ama istediğimiz bu mu? Yoksa istediğimiz onların sevildiğini hissetmeleri mi?

“Kendi çocukluğuma ayna tuttuğumda, hatalı davranışların üzerinde müzakere edilebileceğinin dahi akıllara gelmediği, katı ve affetmeye isteksiz bir ebeveynlik modeliyle büyütüldüğümü fark etmiştim. İyi olan şu ki bunun karşıdakine nasıl hissettirdiğine çok iyi biliyordum. Kötü olansa, bu tavrın hiç hoş olmadığı ve hiçbir zaman iyi sonuçlar vermediğiydi. Pekâlâ bir dediğinizi iki etmeyen bir çocuğa sahip olabilirsiniz, ama bu sevildiğini hisseden, kendisiyle ilgilenilmiş, özünde mutlu ve kendi duygu ve düşünceleri hakkında konuşabilen bir evladınız olduğu anlamına gelmeyecektir."

Yazar kendi çocukluğuna, nasıl yetiştirildiğine dair yorumlarıyla da, çokbilmiş bir uzman olmaktan çıkıp bizlere güven duygusuyla çocuk yetiştirmenin her zaman kolay olmayacağı bilinciyle neler yapabileceğimizi anlatıyor. Aslında çoğu özünde bildiğimiz konular olsa bile yazar vermiş olduğu bazı yöntem ve yaklaşımlarla bu konuda işlerimizi kolaylaştırmayı hedefliyor. Özellikle pandemi döneminde çocukların yaşadıklarıyla baş etmeleri pek zorken böyle sakin bir yaklaşımla bir kitap belki size de yardımcı olabilir.

​“Şayet çocuğunuz zor bir dönemden geçiyorsa ve bu süreçte yaşadıkları onda kaygılara sebep oluyorsa, ihtiyaç duyduğu asıl şey, sizin anlayışınız ve desteğinizdir. O hâlde, asla ve asla onu anlamaya çalışmaktan vazgeçmeyin ve ona özgüvenli olduğunuzu gösterin ki kendini daha iyi ve güvende hissetsin.”

​Ebeveynliğin zor, aynı zamanda hassas bir iş olduğu kabulüyle hareket etmenizi sağlayan pek çok bilgi mevcut kitapta. Önemsiz gibi gözüken bazı davranışların aslında çocukların dünyasındaki yansımalarını, bağımlı, hasta, bakıma muhtaç, yalnız ya da üvey anne babaların yaşadığı pek çok zorluğu, bu zorluklar karşısında neler yapılabileceğini yazar tecrübesiyle sunuyor. Bu kitabı sevmemin bir sebebi de yazarın uzmanlığını bırakmadan ama yine de teorik bilgiye boğmadan kurmuş olduğu anlatım, gerçekten okurlara ve ebeveynlere yardımcı olmak için yazılmış bir kitap. Ayrıca ebeveynliğin sınırlarının biyolojik anne baba ile sınırlı olmaması da yazarı takdir ettiğim başka bir konu oldu. Böyle bir uzmandan yardım almak ya da kitabını okumak eminim kendini çıkmazda hisseden ebeveynler için iyi bir deneyim olacaktır, size kendinizi kötü ya da beceriksiz hissettirmeden ebeveynlik yolculuğunuzda bir rehber olması, bu rehberin her istediğinizde elinizin altında olması çok güzel. E. Gülsen Yüksel'in çevirisiyle Timaş Yayınları'ndan çıkan Zihin Odaklı Ebeveynlik bunu sağlayabilecek bir kitap.

Kullanılan eserlerin künyesi: Why aren’t more millennials having kids? Photograph by H. Armstrong Roberts/ClassicStock/Getty Images, Illustration by Bruno Guerreir
Kaynak: Phillymag