Mohamed Mbougar Sarr “İnsanların En Gizli Hatırası” ile Türkçede

Senegalli yazar Mohamed Mbougar Sarr’ın Malili yazar Yambo Ouologuem’in hayatından ilham alarak kurguladığı dördüncü ve Türkçeye tercüme edilen ilk romanı İnsanların En Gizli Hatırası, Şirin Erkan Leitao’nun çevirisiyle Everest Yayınları’ndan çıktı.

2021 yılında yayımlandığında Sarr’a Goncourt Ödülü kazandıran ve hararetli edebiyat tartışmalarına konu bu roman, intihal suçlamaları sonrasında gözden düşen Afrikalı bir yazarın peşinde bütün bir edebiyat ekosistemini ve edebi kanonu mercek altına alıyor. Senegal ve Fransa’nın tarihini sömürge ve sömürge sonrası dönem bağlamında; edebiyat, siyaset ve kimlik unsurları üzerinden inceleyen roman, edebi gücünün yanı sıra tarihsel niteliği ve düşünsel derinliğiyle de başarılı bir kitap olarak öne çıkıyor.

Kitapta Senegalli genç yazar Diégane Latyr Faye, 1938’de Paris’te yayımlandığında büyük ses getiren fakat kısa süre sonra tüm nüshaları toplatılan gizemli bir romanın peşine düşer. Diégane’ın “zenci Rimbaud”nun peşinde Senegal’den Fransa’ya, Amsterdam’dan Arjantin’e uzanan hikâyesi, insanlık tarihinin büyük trajedilerinin, sömürgeciliğin, Shoah’ın, erotik aşkın, hakikat ile kurmaca arasındaki kanlı çekişmelerin iç içe geçtiği bir örümcek ağına dönüşür. Roman büyülü gerçekçi anlatılardan tarihi romana, biyografiden polisiyeye, farklı türler arasında ustaca geziniyor.

“Fakat siz Afrikalı yazarlar ve entelektüeller, kendinizi bazı kimliklendirmelerden sakının. Burjuva Fransa, vicdanını rahat tutmak için elbette içinizden birini kutsayacak. Arada bir başarıya ulaşan ya da model mertebesine yükseltilen bir Afrikalı çıkacak ortaya. Fakat inan bana, temelde yabancısınız ve eserleriniz ne derece değerli olursa olsun yabancı kalacaksınız. Siz buralı değilsiniz.”