Roland Barthes’ın Fotoğraf Üstüne Notları

Roland Barthes’ın bireysel bir serüvenin anlatısını, annesinin ölümü ile fotoğrafın özü arasındaki bağı, fotoğrafın, “olup bitmiş”in apaçık gerçekliğini nasıl yansıttığını yazıya döktüğü kitabı Aydınlık Oda – Fotoğraf Üstüne Not, Mehmet Rifat ve Sema Rifat’ın çevirisiyle Yapı Kredi Yayınları’ndan çıktı.

“Fotoğrafın gerçekleştirilmesi ve “okunması”na ilişkin olarak Operator, Spectator, Spectrum, Studium, Punctum, Noema, vb. kavramları kullanırken her fotoğrafın, bir serüvenin (“başa gelenin”), bir sevincin, bir üzüntünün (bir “yara”nın) ortamı olduğunu belirtir. Bu anlatısal serüvende Barthes, kişilerin yüzlerini, bakışlarındaki “hava”yı, kısacası Spectator’u (fotoğrafı okuyan kişiyi) “yaralayan”, onu “delip geçen” noktaları (Punctum) ortaya çıkarır.

​İkinci Bölüm ağırlıklı olarak, Yitirilmiş Anne’nin çocukluk fotoğrafı üzerinden gelişir. Hayatı boyunca birlikte yaşadığı annesinin gerçek yüzünü, davranış özelliklerini, sevecenliğini, nezaketini bir tek onun çocukluk fotoğrafında (Kış Bahçesi Fotoğrafı) yakalar Barthes.”