Zafer Akşit’in “Bunu İzleyebilir Miyim Bilmiyorum” Sergisi Collect Gallery’de

Collect Gallery, Zafer Akşit’in “Bunu İzleyebilir Miyim Bilmiyorum” başlıklı kişisel sergisini 30 Haziran’a kadar Juma binasındaki mekânında sanatseverlerle buluşturuyor.

“28 Mart 1757 tarihinde, binlerce kişiden oluşan büyük bir seyirci kitlesi Robert-François Damiens’nin idamına tanıklık etmek için Place de la Grève meydanında toplandı. Kral 15. Louis’ye suikast girişiminde bulunan Damiens, girişiminde başarısız olmuş olsa da vatana ihanet ya da kral katili gibi en ağır suçlar için verilen son derece korkunç bir ceza olan dörde bölme yöntemi (quartering) ile parçalanarak öldürülme cezasına çarptırılmıştı. Bu korkunç cezanın infazı, Fransız Devrim’inde Kral 16. Louis’yi idam eden cellat olarak ünlecek olan kraliyet celladı Charles-Henri Sanson tarafından gerçekleştirilecekti. Sanson, Damiens’nin kollarını ve bacaklarını dört farklı ata bağlarken, büyük kalabalık şahit olacakları korkunç gösteriyi endişeli ama hevesli bir sabırsızlıkla beklemekteydi. Atlar karşılıklı yönlere sürüldüğünde ise seyircilerin şevkli bekleyişi, meydanı dolduran nefret dolu bağırışlar, sevinç̧ tezahüratları ve gök gürültülü alkışlarla coşku dolu bir cümbüşe dönüştü.

Bu gibi halka açık infazlar, tarih boyunca iktidarın üstünlüğünü gözler önüne seren, otorite sahiplerinin yetkileri altındakilerin önünde güçlerini sergileme araçları olan, caydırıcı merasimler olarak kullanılmış olsalar da tanıklık eden kalabalık için, bir kontrol mekanizmasının isleyişi değil, en basit hâliyle korkuyu, arzuyu ve şiddeti bir araya getiren, halkın gözleri önünde muhteşem bir gösteriye dönüşen popüler bir eğlence biçimiydi.

​Bu tür arkaik ve aleni tehditler ile yönetilmeyi barbarca bulan günümüz toplumu olarak ise, her an üstümüzde olan gözetimin bedeli olarak bitmek bilmeyen eğlence çeşitleri talep ediyoruz. Gösteri toplumunun yayılmacı uzuvları da bu talebimize zevkle yanıt veriyor. Yüzeyde kendini ehlileştiren iktidarın yürürlüğe koyduğu denetim uzuvları makul, çekici, modern iştahlarımız için daha da karşı konulamaz bir şekilde çoğalıyor, yoğunlaşıyor ve sürekli mevcut hâle geliyor. Ancak bu dönüşüm, fiziki ve sanal her uzamı kapsayan gösteriyi eskisinden daha az rahatsız edici ve mide bulandırıcı hâle getirmek için bir çaba sarf etmiyor. Bugün şiddetle arzuladığımız gösterinin hâlâ hastalıklı olduğunu biliyoruz. Bu hastalıklı arzunun karşılığını insanların giyotinle ya da dörde bölünerek sonlarının gelmesi olarak değil, gerçekliğin, anlamlı insan etkileşimlerinin, kendi kaderini tayin hakkının ve benlik duygumuzun ölmesi ile deneyimliyoruz. Gördüklerimizden hâlâ iğreniyoruz ve yine de gözlerimizi başka tarafa çeviremiyoruz, alkışlıyoruz, vahşice uluyoruz.”