Björk: “İnsana Dair Şeylerle Teknoloji Arasında Köprü Oluşturuyorum”

Björk hakkında duyduğunuzda şaşıracağınız çok az şey olabilir, müzikal anlamda bir şey yapıyorken bir kontrol delisine dönüşmesi gibi. “Müziğimi yaparken, bir parça zorbaya dönüşüyorum – bu benim dünyam ve insanlar vizyonumu takip ediyor” diyor kıkırdayarak. “Fakat görsel söz konusu olduğunda bu biraz daha işbirliğine dönüşüyor.”

Björk’ün Londra Sommerset House’taki sergisi geçtiğimiz perşembe günü açıldı. Sergi sanatçının yarattığı görsel evreni sunuyor. Sergideki öncelikli işler ise sanatçının son albümü Vulnicura ile de ilintili 360 derecelik sanal gerçeklik videoları.

İzlandalı sanatçı uzun zamandır yeni teknoloji imkânlarını kullandığı çalışmalar üretiyor. “Björk Digital” sergisi ise bu yaratıcı anlatımı nasıl geliştirdiğini gösteriyor. Daha üretim aşamasındayken, albümündeki her parça için 360 derecelik videolar çeken Björk, bunların her birinde farklı yönetmenlerle çalışmış. 

“Kendimi her gün yaptığımız insani şeylerle teknoloji arasında köprü olan herhangi bir insan olarak görüyorum” diyor. “Bu yüzden laptop ilk ortaya çıtığında, bu artık bir stüdyoya ihtiyacım olmadığı anlamına gelmişti. Her hâlükârda onlardan nefret ediyorum –pencereleri yok ve pahalılar- ama artık istediğim yerde müzik üretebiliyorum.”

“Bunun bir kadın için gerçekten güçlendirici bir yanı olduğunu düşünüyorum, çünkü stüdyonun ataerkil yapısına ihtiyaç duymuyorum ve bu bütün evreni müzik üretilebilir bir alana dönüştürüyor. Kendimle ilgili küçük çaplı şeyler yapmak yerine kendime dair yüzde 90’lık işler üretebiliyorum”.

Önceki albümü Biophilia’yı üç yılı aşkın süre zarfında adada kaydedip tamamlayan Björk, albümün çıktığı dönemde Vulnicura’nın genişletilmiş görsel evrenini “deneme ve doğaçlama” olarak tanımlamıştı. 

Şarkıcı albümdeki parçaları uzun süredir beraber olduğu Matthew Barney ile ilişkinin son bulmasından dolayı hayal kırıklığı yaşadığı dönemde yazmıştı. Yine o dönemde albüm kayıtları medyaya sızmıştı. Sanatçı bu dönemde hem kendisine hem ekibine “paniklemek yerine gevşeyelim ve emprovize davranalım” dediğinden bahsediyor.

“Vulnicura’nın görsel yanı oldukça yavaş ilerleyen bir plandı... İşe yarayacağını düşündüm çünkü kalp kırıklığı dünya üzerindeki en eski hikaye. Her şarkı farklı bir formata ve yönetmene sahip. Bunun yardımcı olduğunu düşünüyorum, çünkü hikaye sadece bir inlemeden ibaret değil, enstrümanlarsa hep aynı, telliler ve vurmalılar. Bu yüzden farklı yönetmenler ve teknoloji araçları sayesinde farklı bakışlar edinmek mümkün oldu... Bence bu projeye çok uygun bir şeydi”.

“Björk Digital” Tokyo ve Sydney’i gezdi ve dört farklı şehre daha uğrayacak. Her yeni kentte Björk, şovuna yeni şarkılar ekleyecek, ta ki sanal gerçeklik albümü tamamlana dek. 

https://www.youtube.com/watch?v=YGn1pJIpZw8

Sergi Black Lake videosunun gösterimiyle açıldı. Orijinali New York’taki The Museum of Modern Art’ta gösterilen video iki dev ekranda ve stereo ses sistemiyle çevrili olarak sunuluyor. Filmde İzlanda’nın siyah volkanik kayalarını görüyoruz. Björk bu şarkıyı yazdığı gece yarısında hem jetlag’den dolayı çektiği acıyı hem de kayaya çarpmış gibi hissetme durumunun getirdiği klostrofobi ve karanlığı aktarmak istemiş.

Şarkıcı “Vulnicura’da beni utandıran bir drama var” diyor. Fakat bunun teatral hissettirdiği, sanal gerçeklik videolarının doğalarıyla örtüştüğünü ve albümün dramasına uygun olduğunu hissettiğini de ekliyor. Somerset’teki diğer sanal gerçeklik videoları Mouth Marta –izleyicisiyi Björk’ün şarkı söylerkenki ağzının içine koyuyor-, Stonemilker ve Atom Dance.

Sanatçının Somerset House’taki ve dünyanın diğer kentlerindeki sanat galerinde sergiyi yapma konusundaki temel motivasyonu pek çok insanın bu minvalde teknolojiye erişim imkânının olmaması.

Björk buna dair “İnsanlar evlerinde headseats’e sahip olana dek tüm videolar için bir eve ihtiyacımız olduğunu anladık. Bu yüzden sergi büyümekte olan teknolojiyle aramızda bir köprü inşa ediyor” diyor.