Farklı Coğrafyalardan Hikâyeler Aynı Köşede

bomontiada kampüsünde yer alan sahne sanatları ve performans mekânı ALT’ın Küratörü ve A Corner in the World’ün (Dünya’da Bir Köşe) Genel Sanat Yönetmeni Fatih Gençkal ile Alt + ve Alt 001 isimli iki farklı misafir sanatçı programı, Türkiye’den genç sanatçıların yer alacağı Yerel Köşeler, dünyadan farklı pratiklerin dahil olacağı Uluslararası Performanslar, Lounge Buluşmaları, Müzik Programları, A Corner in the World Sahne Sanatları Festivali, mekânın işlevselliği ve konuşlandığı semt üzerine konuştuk.

Öncelikle A Corner in the World’den (Dünya’da Bir Köşe) başlamak isterim, nasıl bir proje? Proje ile ileriye dönük nasıl planlarınız var?

A Corner in the World, 2015 yılında ilk olarak odağına Türkiye’nin yakın coğrafyasından sanatçıları alan bir sahne sanatları festivali olarak başladı. 2016 Ekim’indeki ikinci festivalin gördüğü yoğun ilginin ardından hem yıl boyu farklı buluşmalara alan açma, hem de şehirde üretim yapan sanatçıları destekleme ve daha görünür olmalarına yardım etme misyonumuzu geliştirmek üzere planlar yapmaya başladık. Bu noktada bir değişim sürecine giren bomontiada ALT ve Pozitif ekibiyle yollarımız kesişti ve vizyonlarımızın ortaklaştığını fark ettik. Sonuçta, bu mekânın programlamasını üstlendik. Bunun hedeflerimizi ve vizyonumuzu daha genişletmek ve etkinleştirmek için önemli bir fırsat olacağını düşünüyoruz. Buna ek olarak bomontiada ALT’ı da içine katacak şekilde festivalimiz devam edecek.

İlk yıllarında sergi programıyla dikkat çeken Alt, Temmuz itibarıyla A Corner in the World (Dünyada Bir Köşe) yönetiminde ilerlemeye başladı? Bizi nasıl yenilikler bekliyor?

Dediğiniz gibi Temmuz ayı itibarıyla bomontiada ALT’ın programını biz üstlendik. Performans sanatları ve görsel sanatlar, yeni medya, ses ve malzemelere başvuran pratikler arasında köprüler kuran yenilikçi işlere alan açacak programıyla bomontiada ALT bir sanat mekânı olmanın ötesine geçiyor. bomontiada ALT genç yaratıcıların kendilerine yer bulabilecekleri, buluşabilecekleri, deneyimlerini paylaşabilecekleri ve diyalog geliştirebilecekleri bir kamusal alan. bomontiada ALT’ta sezon boyunca Türkiye’den sanatçıların yer alacağı Yerel Köşeler, dünyadan farklı pratiklerin dahil olacağı Uluslararası Performanslar, Lounge Buluşmaları, Müzik Programları, Film Gösterimleri, A Corner in the World Sahne Sanatları Festivali işleri ile özel projeler ve ortaklıklar yer alacak.

Bu dönem için ALT + ve ALT 001 isimli iki farklı misafir sanatçı programınız mevcut. Bu programlarda nelerle karşılaşacağız? Programların ayrılan yönleri ve amaçları neler?

Misafir sanatçı programları festivalimizin başından beri kısıtlı olanaklarla yapmaya çalıştığımız ve bomontiada Alt’ta etraflıca yapılandırdığımız bir program. Mekânın performans programının da ana eksenini oluşturuyor. ALT + ile sezon boyunca davet ettiğimiz toplam beş sanatçı Alt’ta çalışarak mekâna özgü performanslar üretecek ve bunlar sezon boyunca sergilenecek. Benim yönettiğim A Corner in the World prodüksiyonu Ellipsis ile başlayan programın güz dönemindeki diğer konukları Zinnure Türe ve Semih Fırıncıoğlu olacak.  

Genç sanatçılar ve topluluklar için başlattığımız ALT 001, kariyerlerinin başındaki sanatçıların performans sanatları alanında geliştirdikleri projelerle katılabildiği bir program. İlgili alanlardaki eğitimini en fazla üç yıl önce tamamlamış, 30 yaş altındaki sanatçıların katılabildiği ALT 001’in 3 Ekim – 10 Kasım tarihleri arasında gerçekleşecek ilk döneminde, Nursev Irmak Demirbaş ve ekibi konuk olacak. Demirbaş projesini geliştirme aşamasında A Corner in the World X bomontiada ALT’tan danışmanlık ve prodüksiyon desteği alacak. Sanatçı, performanslarını ya da projenin farklı aşamalarını paylaşma imkânı bulabilecek.

Nursev Irmak Demirbaş ve ekibi ALT 001’in ilk döneminin konukları. Çalışmaları seçerken nasıl bir değerlendirme yaptınız ve Demirbaş’ın çalışması hakkında bilgi verebilir misiniz?

İlk defa açtığımız açık çağrımıza 20’nin üzerinde başvuru oldu. Bunların içlerinde çok güçlü başvurular vardı ve seçim yaparken oldukça zorlandık. Bu süreç bize bir kere daha performans sanatları alanındaki ihtiyaçları hatırlattı. Birçok sanatçının üretim yapabilmesi için mekân ve prodüksiyon desteğine ihtiyacı var. Seçimimizde başvuru niteliğinin yanı sıra projenin mekâna uygunluğu, mekân olanakları ve programımızın genel dengesini göz önüne aldık. Bahsettiğimiz kriterlere ek olarak Nursev Irmak Demirbaş’ın projesini seçmemizin sebebi hem mekâna özel bir iş üretiyor olması, hem de projenin farklı disiplinlerde derin bir araştırma içermesi. Nursev hem mimar, hem de dansla ilgileniyor ve mekân, zaman, beden ilişkisi üzerine çalışıyor. Hem Alt, hem de bomontiada içinde farklı buluşmalara ve tartışmalara vesile olacağına inanıyoruz.

Yerel Köşeler, dünyadan farklı pratiklerin dâhil olacağı uluslararası performanslar, lounge buluşmaları, müzik programları ve A Corner in the World Sahne Sanatları Festivali gibi multidisipliner bir program listeniz var. Temalar altında nelerle karşılaşacağız?

Programımızın mümkün olduğunca katılımcı ve çoğulcu olmasına gayret ettik. Lounge Buluşmaları; sanatçılarla söyleşiler, gösterimler, sergiler, atölyeler, yayın programları ve toplantılardan oluşan ve farklı topluluk ya da grupları bir araya getirip buluşma fırsatları yaratmayı amaçlayan herkese açık bir etkinlik dizisi olacak. Örneğin Lounge Buluşmaları’nın ilki 24 Eylül Pazar günü yapıldı. Etkinlikte bomontiada ALT’ın tarihi, kültürel, sosyal çevresine karşı duyarlı ve sürekli evrilen bir mekân olarak yeniden düşünülmesi sürecine katkıda bulunan tasarımcı ve sanatçılarla gün boyunca sürecek oturumlarla gerçekleşti.

Music Sessions adını verdiğimiz salı günleri gerçekleşecek müzik programımızın küratörlüğünü her ay farklı bir sanatçı ya da kurum üstlenecek. Ekim ayındaki müzik programımızı Şevket Akıncı belirledi. Uluslararası festivalden seçtiğimiz Türkiye dışından performanslar da bomontiada ALT’ın programında bulunuyor. bomontiada ALT’ı, görünürlüğe ihtiyaç duyan kesimlerin işlerini gösterebileceği, farklı disiplinlerden insanların bir araya geleceği bir yer olarak düşünüyoruz ve buna göre programını belirliyoruz. 

Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de her geçen gün değişen, daha dinamik ve bağımsız bir sahne sanatları anlayışı oluşuyor. A Corner in the World X bomontiada ALT bu gelişimin neresinde, nasıl bir konumda duruyor?

bomontiada ALT’ın daha önce görsel sanatlar ağırlıkta olan programı, A Corner in the World yönetimindeki programı ile daha katılımcı bir yapıya dönüşüyor. Bu dönüşüm için, ALT’ı Türkiye’nin yeni üreticilerine ve Türkiye’nin yakın coğrafyasında (Ortadoğu, Balkanlar, Akdeniz) üretim yapan sanatçılara da yer veren bir mekân olarak kurguladık. Sahne sanatları alanındaki etiketleri ve ana akımları sorgulayan, yeni üreticilere yer açan ve sanatçıları odağına alan bir vizyonumuz var. Seyirciler için de şehrimizde görme fırsatları sınırlı olan çağdaş sahne sanatlarının her alanında kaliteli işlere yer vereceğiz. 

Tasarladığınız temsil anlayışı ve bu temsilleri ifade etmek için tercih ettiğiniz dil ve biçimi nasıl tanımlarsınız?

Bugünün ihtiyaçlarına cevap veren, güncel olan konuları irdeleyen ve gündeme taşıyan bir sanat anlayışını savunuyoruz. Bu alan içinde farklı diller ve biçimler olabilir. A Corner in the World olarak seçtiğimiz işlerde samimi, seyirciyle bağ kurabilen, çoğulcu, köşelerin ardını görmeyi sağlayan bir dili destekleyen bir yolda gittiğimizi söyleyebiliriz.

Türkiye’de çok çeşitli sahneler ve alternatif mekânlar temsil yerleri olarak kullanılıyor. Alt olarak bu çeşitliliğin içinde kendinizi mekân olarak nasıl değerlendiriyorsunuz? Özellikle semt olarak Bomonti’de konumlanmanın size sağladıkları neler?

Biz festivali yaptığımız yıllarda çok farklı alternatif sahneler ve mekânlar kullandık. Buna sokaklar da dahildi. Şimdi, bomontiada içinde olmak bizim için farklı bir deneyim. bomontiada içindeki enerji de bizim için çok olumlu bir durum. Burası tabiri caizse şehrin yaratıcı enerjisini buluşturan bir kültür kampüsü olma potansiyelini taşıyor ve bu bize çok heyecan veriyor. Hem bomontiada, hem de Bomonti semti kültürel ve tarihsel olarak çok fazla hikâyeye tanıklık etmiş mekânlar. Bu açıdan da bizim için büyük bir merak ve keşif alanı. Öte yandan bomontiada’nin komşusu Mimar Sinan Üniversitesi ve buradaki Çağdaş Dans başta olmak üzere yaratıcı bölümler de bizim iş birliklerimiz için başlangıç noktalarımızdan biri oluyor. Dolayısıyla bu bölgede beslenebileceğimiz ve ilişki kurabileceğimiz çok yer var. Tüm bu sebeplerden burası sanatçılar ve tüm yaratıcılar için ciddi bir ilham ve buluşma merkezi olabilir. Bunun için çalışıyoruz. 

Sahne sanatları izleyicisi günümüz medya ve daha tüketilebilir anlık görüntüleri sebebiyle bir değişimin içinde. Daha tutkun seyirciler ile tamamen ilgisini kaybetmiş olan seyircileri gözlemleyebiliyoruz. Sahne sanatları için bu bir kaygı olmalı mı? Eğer bir kaygı ise seyirci ile buluşma yöntemleri için önerileriniz var mı?

Bu değişimler gerçekleşirken sanat pratikleri de değişiyor. Bizim çağdaş ya da güncel sanat (tüm alanlar için) derken kastettiğimiz de bugüne ait, bugünün ihtiyaçlarına cevap veren bir sanat. Bu yüzden yaşayan ve devinen bir pratik. Buranın özellikle sahne sanatları alanında bedeni, zamanı ve mekânı estetik, siyasi, toplumsal, bireysel, cinsel ve başka perspektiflerden araştıran ve sorunsallaştıran güncel işlerin buluştuğu bir yer olmasını istiyoruz. Bu hem yeni bir seyirci yaratabilir hem de var olan seyircileri yeni deneyimlerle karşılaştırabilir. Ayrıca farklı perspektiflerin ve disiplinlerin buluşmaları da bize heyecan veriyor. 

Gelecek dönem projeleriniz arasında neler var?

Daha katılımcı bir yapıya dönüşen bomontiada ALT’ta bu sezon yeni programlarımızı sağlıklı şekilde yapılandırmayı ve geliştirmeyi umuyoruz. Misafir sanatçı programlarımız başta olmak üzere, programımızdaki ana başlıklar sezon boyunca devam edecek. Bu yıl Mayıs’ta gerçekleştireceğimiz festivalimiz için çok heyecanlıyız. Yine Türkiye’de pek izleme şansı bulamadığımız coğrafyalardan sanatçıları ağırlayacağız. Bunun yanı sıra birçok farklı kurumla ortak geliştirdiğimiz programlarla ve birçok sürprizle karşınızda olacağız.

​Programlarımızı acornerintheworld.com ve bomontiada.com adreslerinin yanı sıra, sosyal medya hesaplarından da takip edebilirsiniz.