Müzik Endüstrisinde Eşit Bir Gelecek İçin: “EQUAL”

Spotify’ın müzik sektöründeki kadın sanatçılara ışık tuttuğu ve kadın eşitliğini güçlendirmek için hayata geçirdiği global müzik programı EQUAL tüm dünyada birinci yılını kutluyor. EQUAL, bugüne kadar 400 elçi, 184 pazar, 13 milyon saat dinleme, 35 çalma listesi ile tüm dünyadan sanatçı kadınları kendi ülkeleri dışında müzik dinleyicisiyle buluşturdu. Geçen bir yılda programa Türkiye’den Melike Şahin, Göksel, Hadise, Nova Norda, Sibel Can, Kalben, Ajda Pekkan, Gülçin Ergül, Güneş, Sena Şener, Ziynet Sali, Gülşen, Aleyna Tilki ve Sıla’nın yer aldığı 14 elçi seçildi. Mayıs ayında ise Aleyna Tilki, programın hem Türkiye hem de global elçisi olarak New York Times Square’de iki kez ekranda yer aldı. EQUAL Müzik Programı, hem EQUAL Global çalma listesi hem de EQUAL Türkiye gibi lokal çalma listeleri aracılığıyla kadın sanatçıların müziklerini geniş kitlelere ulaştırmaya devam ediyor.

EQUAL programı dünya çapında ilk yılını tamamladı. 400 elçi, 184 pazar, 13 milyon saat dinleme, 35 çalma listesi. Bu veriler, EQUAL programının geçen yıl içindeki güçlü etkisini ortaya koyuyor. Programın ilk yılındaki küresel ve yerel başarıları hakkında neler söyleyebilirsiniz? Program başlangıçta hedeflenen amaçlara ulaştı mı?

Müzik endüstrisi adil bir sektör değil: Listelerdeki her 5 sanatçıdan sadece 1’i kadın. Bu bilgi, Spotify’ın kaynaklarını genişletme ve kadın sanatçılar için daha etkili fırsatlar yaratma konusundaki kararlılığını artırmaya yardımcı oldu. EQUAL ile dünyadaki kadın sanatçıların seslerini yükselterek kadın yaratıcılığını desteklemeyi amaçlıyoruz. Dünya çapında 400’den fazla EQUAL elçisini destekledik. EQUAL sanatçıları, programa katıldıkları ilk ayda Spotify’da 13 milyon saatten fazla dinleme sayısına ulaştı ve 1000’den fazla farklı çalma listesine eklendi.

​Türkiye’de de başarılı bir EQUAL yılını geride bıraktık. Haziran 2022 itibarıyla, geçen yıl programda bilinen çok güçlü sanatçılardan yükselen isimlere kadar toplam 14 elçiye yer verdik. (Melike Şahin, Göksel, Hadise, Nova Norda, Sibel Can, Kalben, Ajda Pekkan, Gülçin Ergül, Güneş, Sena Şener, Ziynet Sali, Gülşen, Aleyna Tilki ve Sıla). Mayıs 2021’den bu yana Türkiye’de Spotify çalma listelerinde 1000 kadın sanatçı yer aldı ve bu sanatçılardan 134'ü Spotify tarafından hazırlanan bir çalma listesinde ilk kez yer aldı. EQUAL programı, sanatçıları yurt dışına açma konusunda adeta bir lokomotif görevi görüyor. Mayıs 2021’den beri 241 Türk kadın sanatçı, Türkiye dışındaki çalma listelerinde yer aldı. Bu sanatçılardan 48’i ise ilk defa Türkiye dışında Spotify tarafından hazırlanan bir çalma listesinde boy gösterdi.

Program müzik sektöründe nasıl bir etki yarattı?

EQUAL programı hayata geçirildiğinden beri, global iş ortaklıkları, çeşitli aktivasyonlar, yeni içerik deneyimleri ve hem platform içi hem de dışı desteklerle adeta dünyadaki kadın sanatçılara ışık tutuyor. Programın temel amacı, audio dünyasında kadınlar için eşitliği güçlendirmek ve kadın sanatçıların müziğe olan katkılarını kutlamak. Herkes için eşit fırsatlara sahip bir geleceğe doğru bir adım atmanın, her türlü deneyime sahip kadın sanatçılara daha fazla kaynak sağlamaktan geçtiğine inanıyoruz. Çünkü ancak bu sayede onların seslerinin daha fazla duyulması sağlanabilir, daha fazla insan bu sanatçılardan ilham alabilir ve onlar için daha fazla fırsat yaratılabilir. Tam da bu noktada, EQUAL programımızla buna katkıda bulunduğumuz ve çözümün bir parçası olduğumuz için çok mutluyuz.

EQUAL listeleri dinleyiciler ve sanatçılar arasında nasıl bir diyalog kurdu bu süreçte?

EQUAL programımız, kadın içerik üreticilerin platformun içinde ve dışında hak ettikleri alana sahip olmalarını sağlıyor. Böylece daha fazla dinleyici onları keşfedip içerikleriyle etkileşime geçebiliyor. Program, Spotify’ın uzman editöryal ve pazarlama kabiliyetlerinden de yararlanarak, Spotify’ın platformdaki gücüyle müzik kültüründe neler olup bittiğine odaklanıyor. EQUAL programı, 50’den fazla ülkeden kadın sanatçının müziklerini içeren 35 EQUAL lokal çalma listesinin yanı sıra, programın ana çalma listesi olan EQUAL Global çalma listesinden oluşuyor. Her ay bir kadın sanatçı, kendi ülkelerine ait lokal çalma listesinin kapağında yer almanın yanı sıra, ülkelerinde ve ülkelerinin de ötesinde, hem organik şekilde hem de platform üzerinden sağlanan tanıtım faaliyetlerinin avantajlarından faydalanıyor. Mayıs ayında Aleyna Tilki, EQUAL programının global elçisi olan ilk Türk kadın sanatçı oldu.

​Öte yandan, EQUAL Hub, dinleyicilerin kadın sanatçılarla ve onların ürettikleriyle doğrudan etkileşim kurmasını kolaylaştırıyor. Bu da daha fazla dinleyicinin onların müziğini dinleyebilmesi için müzikseverlerin farkındalığını artırmaya yardımcı oluyor.

Şu ana kadar 241 Türk kadın sanatçı, global çalma listelerinde yer aldı. Bu sanatçılara ait parçaların küresel listelerde görünmesini sağlayan ne?

Spotify editör ekibi, müzik türü, yaşam tarzı ve kültür konusunda uzman, dünyanın dört bir yanında yer alan bir ekipten oluşuyor ve EQUAL çalma listelerimiz de dahil olmak üzere Spotify’ın sahip olduğu binlerce çalma listesini yönetiyorlar. Her bir ana uygun doğru müziği bulmaları, yılların deneyimine ve alışkanlıklar, trendler ve sosyal medya diyalogları gibi müzik dinleme verilerinin dikkatle değerlendirilmesine dayanıyor. Donanımlı editörlerimiz, dinleyicinin talebini en iyi şekilde karşılayabilmek için gelişmiş veri ve araçlar kullanıyor ve doğru müziği doğru çalma listeleriyle eşleştirme konusunda uzmanlar. İnsanların neye ilgi duyduğuna göre çalma listelerini sürekli olarak değiştiriyorlar. Örneğin bir şarkı daha ufak bir çalma listesinde yer alıyorsa ve çok iyi bir performans gösterip dinleyici tarafından çok beğeni alıyorsa, o şarkı daha popüler başka bir çalma listesinde yer alabilir. Her bir çalma listesi, aslında dinleyiciler merkezinde, onlar dikkate alınarak programlanıyor. İşte tam da bu nedenle çalma listelerimiz müzik camiasında olup bitenin gerçek bir yansıması.

Sizin de belirttiğiniz gibi mayıs ayında Aleyna Tilki, Türkiye’den seçilen ilk global elçi oldu. Tilki’yi global elçi olarak seçmenizdeki temel nedenler nelerdi?

Türkiye’den ilk defa bir kadın sanatçı, Aleyna Tilki, EQUAL programının global elçisi oldu ve aynı zamanda da EQUAL’ın ayıs ayındaki Türkiye elçisi oldu. Tilki, hem Global EQUAL çalma listesinin hem de EQUAL Türkiye çalma listesinin kapağına çıktı ve New York Times Square’de iki kez boy gösterdi.

​Aleyna Tilki genç ve yetenekli bir sanatçı ve limitsiz sound’lara sahip müziğiyle, uluslararası bir izleyici kitlesiyle daha da fazla ilgi çekebileceğine inandık, ki EQUAL’ın amaçlarından biri de bu. Hem Türkiye’de hem de yurt dışında yolculuğuna destek vermiş olmaktan dolayı büyük heyecan duyuyoruz.

Türkiye'deki dinleyicilerin müzik tercihleri hakkında bir analiz var mı? Bir önceki yıla göre dinleyici davranışları hakkında yorumlarınız neler olur?

Günümüz yerel Türkiye müziğinin pop, rap, indie ve rock’ın güçlü konum ve daha da önemlisi, organik füzyonlarıyla hayat bulduğunu söyleyebiliriz. Türkiye’de en çok dinlenen müzik türleri pop ve ardından da hip hop olarak karşımıza çıkıyor. Rock ve geleneksel müzik, Türkiye’deki diğer popüler türler. Yüzde 20 büyüme ile hip hop’un, açık ara en çok büyüyen tür olduğunu söyleyebiliriz.

​Türkçe şarkıların sürekli üst sıralara tırmandığını görüyoruz, bu da Türk dinleyicisinin yerel sound’lara ne kadar ilgi duyduğunun önemli bir göstergesi. Türkiye’de güçlü bir yerel müzik kültürü var ve elimizdeki veriler de bunu yansıtıyor. Yıllık olarak açıkladığımız Wrapped sonuçlarımız, yıl boyunca müzikte neler olup bittiğini ortaya koyan mükemmel bir veri sunuyor. Wrapped 2021’e göre, hem en çok dinlenen 10 şarkının tamamı yerli şarkılardan oluşuyor hem de en çok dinlenen 10 sanatçı yerli isimlerden oluşuyor. Bu da Türkiye’de yerel müziğin gücünü sergiliyor. 2021 ayrıca, en çok dinlenen 10 şarkıdan 8’inin rap parçası oluşuyla, en çok dinlenen şarkılar arasında rap müziğin baskın olduğunu da ortaya koydu. Öte yandan, en çok dinlenen şarkılar arasında rap ağır basıyorken en çok dinlenen sanatçılarda, 3’ünün alternatif/rock ve 2’sinin pop olduğunu görüyoruz. Müzik türlerinin gerçek bir çeşitliliği diyebiliriz buna.

Siz bu tablo sonucunda Türkiye'deki müzik dinleyicileri hakkında ne düşünüyorsunuz?

Türkiye genç bir nüfusa sahip ve ülkedeki en sevilen dijital müzik platformlarından biri olmaktan dolayı büyük heyecan duyuyoruz. Türkiye’deki Spotify dinleyicilerinin yaş ortalaması 26 ve erkek ve kadın dinleyicilerin sayısı da eşit dağılım gösteriyor. Türk dinleyiciler, yüzde 72’yle, çoğunlukla akıllı telefonlarından müzik dinliyor. Onları yüzde 16 ile masaüstü bilgisayarlardan müzik dinleyenler ve yüzde 11’le tablet kullananlar takip ediyor. Abonelerimizin yıldan yıla arttığını görmekten dolayı heyecan duyuyoruz ve Türkiye pazarına büyük önem veriyoruz.

Son olarak EQUAL programı hakkında gelecekte neler planlanıyor?

EQUAL’ın birinci yıldönümünü böylesine güçlü sonuçlarla kutlamaktan gurur duyuyoruz. Çıtayı daha da yükseltmek konusunda kesinlikle çok heyecanlıyız. Yapılması gereken daha çok iş olduğunu biliyoruz. Spotify, müzik endüstrisinde ve ötesinde eşitliği teşvik etme konusunda son derece kararlı. Daha eşit bir gelecek için bu çalışmalarımızın sadece bir başlangıç olduğunu söyleyebilirim.