Art Basel Hong Kong’a Dair Bilmeniz Gerekenler

25 Mart 2017 Cumartesi itibari ile aralarında Türkiye’den katılımcıların da bulunduğu uluslarası çok büyük bir fuar sona erdi. Art Basel Hong Kong; beşinci edisyonunu 34 ülkeden 240’tan fazla tacir, Asya bölgesinin büyüyen koleksiyoner tabanı, sayısı ivmeyle artan uluslararası ziyaretçi katılımı ve yüksek kalitede seçilen işlerin sergilenmesi ile gerçekleştirdi. İsviçre (Basel), Amerika (Miami Beach Florida) ve Hong Kong olarak üçe ayrılan Art Basel fuarlarının Asya bölümünü oluştan Art Basel Hong Kong, her fuarda farklı bölümler aracılığı ile bilinen ve yeni sanatçıların çağdaş eserlerine birlikte yer veriyor. Basel, Hong Kong fuarı özelinde Asyalı koleksiyonerler ve uluslararası sanat piyasasının yönelimlerini sezmek açısından yol gösteriyor ve katılımcı galerilerin gösterimlerine ek olarak, ev sahipliği yapan şehirlerdeki kurumlarla işbirliği yaparak paralel programlar sunuyor. Art Basel Hong Kong’a bu yıl Türkiye’den Dirimart, Pi Artworks ve Zilberman katıldı. Dirimart’ın seçkisinde Fahrelnissa Zeid, Sarkis, Ayşe Erkmen, Mustafa Hulusi, Ebru Uygun, Hayal Pozantı, Güçlü Öztekin ve Özlem Günyol & Mustafa Kunt bulunuyor. Pi Artworks, Maude Maris, Susan Hefuna, Volkan Aslan, Nejat Sati, Gülay Semercioğlu ve Yusa Yalçıntaş ile katılırken, Zilberman ise Walid Siti solo seçkisi ile fuarda yer aldı.

Mart ayı boyunca her sanat yayını Art Basel fuarı ile ilgili yorumlarını, gözlemlerini ve analizlerini paylaştı. Fuar hakkında onlarca makale yayımlansa da, biz bu yazıda Art Basel Hong Kong’u birkaç temel üzerine şekillendirerek, birkaç ana hat aracılığı ile anlattık: Öncelikle Asya piyasası ve Asya koleksiyoner alım alışkanlıkları, önceki yıllar ile karşılaştırmalı fuar analizi, en iyi stand seçkileri ve öne çıkan satışlar, sonrasında Clare McAndrew’un UBS işbirliği ile yayınlanan 2017 Sanat Piyasası Raporu bulguları.

Art Basel Hong Kong, beşinci yılında önceki yıllara oranla çok daha kaliteli bir seçkiye sahipti. Bunun sebepleri arasında; bölgedeki koleksiyoner tabanı, yıl aldıkça fuarın daha seçici davranması ve kızışan rekabet ortamı ile galerilerin daha da iyi seçkilerle katılması gözlemleniyor. 

Çinli koleksiyonerlerin öğrenmeye açık olması, kendilerini müze ve galerileri gezerek, alım yapmadan önce müzayede satışlarını araştırarak ve koleksiyoner arkadaşları aracılığı ile geliştirme çabaları da fuarın Asya ayağının önem kazanmasında ve bu kadar ses getirmesinde büyük bir etken. Neden, çünkü yerel koleksiyonerler, uluslararası fuarlarda bölgedeki alım gücünü temsil etmesi sebebi ile büyük önem taşır. Fuarlar ayrıca insanların birbiri ile tanıştığı, düşüncelerini paylaştığı ve kendilerine yeni bilgi kattıkları birer sosyal ortamlardır. Koleksiyonerler de fuarları gezdikçe daha çok öğrenir ve alımlarını farkındalıkları daha yüksek bir halde şekillendirirler. Bütün bunlar marka değeri yüksek bir fuarla birleşirse de, örneğin Art Basel gibi, satışları çok iyi bir fuar sonucu alırsınız. 

Art Basel fuarının satışlarının iyi olmasının bir sebebi de, yerel koleksiyonerlerin alımlarını teşvik eden hükümet politikaları. Çin’in hükümet politikaları gereği şu an kültür altyapısı hızla şekilleniyor, vergi teşvikleri ve diğer kültüre özgü girişimler gerçekleşiyor. Binlerce yeni müze inşası planlanan ülkede, bu kültürel yatırımların önemli bir kısmı özel girişimcilerden sağlanıyor. Pek çok koleksiyonerin kendi müzesi bulunuyor, Asya’da koleksiyonlar evlere ek olarak müzelere de yönelmiş durumda. Bütün bu etkenler, Art Basel fuarının satışlarına olumlu olarak yansıdı. Alım güçleri hızla artan Çinli koleksiyonerlerin, kendi bölgelerinde sanat harcamalarını arttırmaları piyasaya şu an olumlu yansıyor. Fakat burada bir noktaya dikkat etmek gerekir. Piyasadaki hızla artan alım-satım, uzun vadede o bölge için kutuplaşma riskini taşır. Fiyatlar temel değişkenlerden uzaklaşabilir ve bunun beraberinde daha geniş bir kitleye, diğer potansiyel alıcılara ulaşmada başarısız olma riskini de beraberinde getirir. 

Çinli koleksiyonerlerin alımları her ülkedeki gibi pek çok yönde şekilleniyor; duygusal veya estetik kaygılar, zenginliğin bir göstergesi olarak sanat eseri almak veya yatırım değeri için koleksiyon yapmak. Bir varlık sınıfı olarak değerlendirilen sanat eseri, bölgedeki kimi koleksiyonerler için estetik değerlerin önüne geçmiş durumda. Bu nedenle alım sırasında yapılan, genel %10 indirim oranı yerine çok daha yüksek indirim yapılmasını isteyen koleksiyonerler de fuarda bolca karşımıza çıkıyor, bu da fuar esnasında satışların ivmesini azaltıyor. Çinli koleksiyonerler bolca araştırıyor ve araştırmadan alım yapmıyor. Bir satıştan önce sanatçı hakkında kapsamlı araştırma yaparak alım yapan koleksiyonerler bulunuyor.

Çin hükümetinin sermayeyi elinde tutmak için bulunduğu girişimler de satışları zorlaştırıyor. Bankaların ve finansal kuruluşların bir işlemi zorunlu rapor etme eşiğini düşürerek tedbir alması da buna bir örnek. Bu zorluklar bölgesel olarak fuar esnasındaki satışları etkileyebilme potansiyeline sahip olsa da, tarafları kısıtlamak veya engel olmak bir yere kadar, ancak yerelde mümkün. Koleksiyonerler, uluslararası alımlarını istedikleri gibi gerçekleştirmekte ve kuralları esnetmekte özgür.

15 En İyi Stand - “15 Best Booths”

1. neugerriemschneider galeriden Franz Ackermann

2.  Peres Projects’ten Donna Huanca

3.  Galerie Kadel Willborn’dan Kathrin Sonntag

4. Antenna Space ve Kraupa-Tuskany Zeidler işbirliğinden Anna Uddenberg

5. DITTRICH & SCHLECHTEM ‘den Julian Charriere

En İyi Satışlar

Artnet’in yayınladığı rapora göre, fuarın ilk saatlerinde David Zwirner, 1.5 milyon $’lık Luc Tuymans resimlerinin satışlarını gerçekleştirdi. Ayrıca, Yayoi Kusama’nın Infinity Sets serisinden orta boyutlu işlerden 450.000$’a bir tane sattı. Hauser § Wirth, galeri sanatçılarından Venedik Bienali’ne katılacak sanatçılara yoğunlaştı. Phyllida Barlow, Mark Bradford, Philip Guston işlerine yer veren seçkide, Guston 1964 tarihli ve geniş bir Bradford, yedi basamaklı rakamları gördü.

Sprüth Magers ise 110.000$’a bir adet Thomas Ruff fotoğrafı ve 45.000$’a bir adet Sterling Ruby heykeli sattı.

Thaddaeus Ropac, 700.000$’a bir adet Tony Cragg heykeli ve 390.000$’a bir adet Georg Baselitz kanvası sattı.

White Cube da 700.000$’a büyük bir Theaster Gates paneli sattığını belirtti.

Artnet’in raporuna göre “satılan işlerin büyük bir yüzdesi Asyalı kamuya açık veya özel koleksiyonlara satıldı, rapor güçlü ve hızlı gerçekleşen yüklü miktardaki satışlar ile Asya piyasasının büyüdüğüne işaret etti”. Bu bulguyu doğrulayan bir rapor daha bulunuyor. Art Basel tarafından yayımlanan, Dr. Clare McAndrew işbirliği ile hazırlanan rapor da Çin’deki pazarın uluslararası sanat piyasasının yüzde 20’lik kısmına işaret ettiğini ve Amerika ve İngiltere ile karşılaştırıldığında Çin’in alımlarda daha iyi olduğunu söylüyor.

Art Market 2017 - Art Basel & UBS

Art Market 2017 raporu, Art Basel ve UBS işbirliği ile yayımlandı. Rapor, Arts Economics kurucusu ve sanat ekonomisti Clare McAndrew tarafından hazırlandı. McAndrew, daha önce TEFAF raporunda yer almış ve sanat piyasasında dair önemli bulgular paylaşmıştı. Rapora göre küresel sanat piyasası satışları 2016’da %11 düşüşle 56.6 milyar $ olarak kapadı. 56.6 milyar dolarlık satışların üç büyük oyuncusu Amerika, İngiltere ve Çin olmayı sürdürdü. Amerika, yine bütün sanat piyasasında %40 ile en büyük pazar hacmine sahip. Bir önceki seneye göre hacmi %3 düşse de lider konumunu sürdürüyor. İngiltere ise %21 ile ikinci; Çin, %20 ile 3. sırada yer aldı. İngiltere, 2016’da satışlarda %16’lık bir düşüş yaşadı, bunun sebebini rapor düşük müzayede sonuçlarına bağlıyor.

Asya, 2016’da en yüksek net varlığa sahip bölge oldu. Asya-Pasifik bölgesindeki servet, %17 büyüme kaydederek 17.4 trilyon dolara ulaştı ve Kuzey Amerika’yı 16.6 trilyon $ ile geride bıraktı. Sanat piyasasının Asya’da bu kadar aktif olmasının bir sebebi olarak bu zenginlik gösterilebilir.