Eğitim Gerçekten Şart mı İhsan?

İhsan Oturmak, Diyarbakır'ın Gördük Köyü'nde doğmuş, resme olan yeteneğiyle İstanbul'a gelmiş. Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Resim İş Öğretmenliği Bölümü'nden mezun olmuş. Rotary Resim Yarışması'na katılması İhsan’ın sanat kariyerinde hiç de beklemediği bir kapı açmış. Yarışmadaki çalışmaları Louis Vuitton’ın ilgisini çekmiş. Ben de Paris'te, sanat merkezi Espace Culture Louis Vuitton'da açılan “Yolculuklar: Günümüz Türkiyesi'nde Gezintiye Çıkmak” başlıklı sergi için seçilen eserlerini gördüğümde bir anda “kim bu İhsan Oturmak?” diye sordum kendime. “Yolculuklar: Günümüz Türkiyesi'nde Gezintiye Çıkmak” sergisiyle ilk defa eserlerini Paris'teki sanat merkezi Espace Cultural Louis Vuitton'da sergileyen genç sanatçı, herkesin daha yakından tanımak istediği ve merak ettiği bir isim olarak çıktı karşımıza. Ayrıca sergideki diğer 10 ismin haricine henüz tanınmayan ve dikkat çeken isim oldu.

Oturmak’ın işlerini ilk kez Contemporary İstanbul 2015’de birebir görme şansım oldu. Tanışma ve konuşma fırsatım da oldu kendisiyle aynı zamanda. Karavil Contemporary’nin standında yer alan resim çalışmalarındaki tektipleştirilen ve itaat eden figürlerin oluşturduğu kompozisyonlardaki yalınlığın etkisinden bahsederken, daha uzun konuşalım diye kendi aramızda sözleştik.

Tabii sanat ortamındaki yoğunluklar verilmiş olan sözlerin de ertelenmesine neden oluyor. Yine bir gün Tütün Depo’suna gittiğimde çok güzel bir tesadüf oldu. Sanatçının İstanbul’daki ilk kişisel sergisi “Üç Kusurlu İşlem”in çalışmalarına bakarken gözüm İhsan’ı aradı. Ayak üstü sergiye dair konuşma fırsatımız oldu, tekrar sözleştik.

Tütün Depo’sundaki “Üç Kusurlu İşlem” sergisine sonrasında iki defa daha gittim. Serginin genel izlenimi okul ve eğitim sistemi üzerine eleştirel bir bütünlük taşıyor. Sergide Osmanlı’dan günümüze değişkenlik gösteren siyah ve mavi okul üniformalarından oluşan çocuk yüzlerindeki ifadesizliğe neden olan devlet mekanizmasının portreleri ile karşılaşıyoruz.

Oturmak’ın devletin kontrol mekanizmasındaki denetlemeyi görünür kıldığı Nizam adlı yerleştirmesi ise serginin resimsel dilini kıran bir es veriyor. Bunun yanı sıra farklı bir durak olarak sergi alanının ortasına konumlandırılmış temsili Aşiret mektepleri öğrencilerinin el ele tutuşlarını ve birlikte olma hallerini ele aldığı Oynamak İstemiyorum heykel çalışmasındaki bir figürün halkadan kopması farklı azınlıkların bir arada duramayışını canlandıran bir çalışma.

Oturmak çalışmalarında sık sık Türkiye Cumhuriyeti ile birlikte devam ettirilen toplum mühendisliğinin de başlangıç noktası eğitim konsunu ele alıyor. 1928 tarihinde yapılan harf devrimi geçmiş ile dil birlikteliğini koparma ve bir yeni üst dil ve kimlik üretme kaygısından alınmış bir karar. Bununla birlikte değiştirilen eğitim sistemindeki derslerin niteliği tektipleştiren bir sistem olarak karşımıza çıkıyor. Sanatçı, sergi içinde yer alan resim çalışmaları arasında Girdi İşlem Çıktı adlı resminde Cumhuriyet dönemindeki öğrenci kimliğini mavi, siyah üniformalar ile kodlayan mekanizmayı görünür kılıyor. Bu mekanizmanın terbiye etme yöntemlerinin çeşitliliği ile birlikteliğinin yarattığı travmatik bir anı gözler önüne seriyor. 

İhsan Oturmak’ın “Üç Kusurlu İşlem” sergisi 13 Mart’a kadar Tütün Depo’sunda görülebilir.