İhanet ve Yok Oluşun Sanat Eseri Haline Gelmesi

“Ağrı Kesiciler” adlı sergi, sanatçının 2014 ve 2015 arasında yaptığı heykel, video ve neon çalışmalarından oluşuyor. Rajkowska ironik bir biçimde ağrı kesicilerin gündelik yaşantımızdaki yerini de sorguluyor. "Aslında, hiç tahmin etmediğimiz şeylerin içinde ağrı kesici maddeleri yaparken kullandıkları analjezik maddeler var. Bu durum, silah sanayii ve ilaç endüstrisinin birbirini nasıl etkilediğini gösteriyor" diyor.  “Bu bir tesadüf değil, gündelik yaşantımızda tükettiğimiz ağrı kesiciler bir şekilde silah sanayisinde her üretimde kullanılıyor” diye ekliyor ve bu ilaçları üreten şirketlerin savaş teknolojilerini geliştirdiğini söylüyor. Sanatçı neredeyse her işinde bu ikilikli yorumları seyirciye açıyor ve seyirciye kendi payını sorgulatıyor.

Rajkowska’nın bembeyaz ve pürüzsüz bir şekilde oluşturduğu silah ve mühimmat heykelleri (Uzi Otomatik Tüfek, 2014) silahların kusursuz tasarımına gönderme yaparken, lateks eldivenler de (Lastik Eldivenler, 2015) insanlığın ilaç ve silah endüstrisini nasıl birbirine bağdaştırdığına dair tarihsel tanıklıları gözler önüne seriyor.

​1968 yılında Polonya’da Varşova’da dünyaya gelen Rajkowska komünist dönemi en yoğun yaşayan sanatçılardan birisi. "Sadece komünist dönem değil, bizler Polonya’da Yahudi Soykırımı’na dair birçok şey yaşadık" diyor ve eserlerinde görülen toplu katliam silahlarının üretimini de bu şekilde açıklıyor. Rajkowska, heykel eserlerini, insanlığı ve yaşamı yok etmeye odaklı konuları ele aldığı neon ve video işlerle destekliyor. Kürk, sunta ve neondan oluşturduğu Düz Çizgi (2016) adlı işinde hayvan kürkünün kullanıldığı alanlarda ortamın nasıl evcilleştiğini (daha sıcak ve sempatik bir ortam haline geldiğini) ama bunun yanı sıra kürkün bir hayvan katliamı olduğunu da eserin ortasına yerleştirdiği kırmızı neon çizgiyle anlatıyor. Kırmızı neon çizgi ölümü ifade eder nitelikte. Bu eser Rajkowska’nın anılarına dair birçok özellik taşıyor. Rajkowska, Polonyalı bir sanatçı olarak Yahudi katliamını yakından tanıyor ve biliyor. "Yahudi komşularımız evlerinden alındığında genellikle kürk paltoları sokaklarda olurdu. Bunu gördüğümüzde bilirdik, onlar artık yoktu ama kimse bir şey yapmazdı. Bu eser de bu duyguya gönderme yapmak istedim. Bu işimin ihanet olgusuyla yakından ilgisi var çünkü, Polonya’da masum değildi" diyor.

İhanet ve ölüm olgusunu birleştirdiği diğer bir eserinde ise yine aynı yaklaşımı görüyoruz. Yavru bir oğlak kafatası ve neon bir ışıkla birlikte sergilediği eserinde de Rajkowska yine kendi kişisel tarihini ortaya koyuyor. "Babam bir avcıydı ve evimizin her yerinde hayvan postları ve kafaları vardı. Bu hayvanların derilerinin yüzülme aşamasını bile görürdüm. O koku ve görüntü… Bu bana bir şey hissettirmek yerine sadece şok ederdi ve ben sadece bakakalırdım" diyor.

Rajkowska, eserlerinde aynı zamanda insanlığın hatalarına göndermeler de yapıyor. Error/Hata (2014) adlı eserinde de bunu kanıtlıyor. Neon error yazısı üzerine siyah metalle kaplanmış bu eser, bizlere gizli saklı ve üstü örtülmüş bir yanlışı çağrıştırıyor. "Yaşamda şöyle bir gerçek var " diyor Rajkowska ve ekliyor: "İnsanoğlu her şekilde yanlışların üstünü örtmeye çalışıyor".

​Serginin en sonunda izleyicinin önüne çıkan Weakness- Zayıflık (2016) adlı neon eseri ise, tüm hatalara rağmen insan zayıf bir varlıktır mesajını veriyor. Rajkowski, bu neon eserin zekice yerleştirilmesi konusunda da, serginin küratörleri Nicole Dee O’Rourke ve Esra Sarıgedik Öktem’e teşekkürlerini sunuyor. "Her şeyin sonunda zayıf bir insan olmanın da normal bir olgu olduğunu bilmemiz gerekiyor" diyor. 

Joanna Rajkowska’nın kişisel sergisi 17 Şubat 2017’ye kadar Rampa’da görülebilir.

​Not: Tüm görseller sanatçının ve Zak | Branicka ve l'etrangere, Londra'nın izniyle kullanışmıştır.