Geçtiğimiz yıl koleksiyonu yapılabilir kavramsal sanatçılar listeleri hazırlanırken tuhaf piyasa fiyatlarını bir kenara bırakıp sanat pazarının çalışma mekanizmalarını uzun vadeli olarak irdeleme fırsatını bulmak mümkün oldu. Tarihsel ve eleştirel önemi ispatlanmış fakat satış olarak geride duran ama gelişmeye açık sanatçıları gözlemledik. Birçok görüşü, sayısız uzman ve küratörü ele aldık.
Kavramsal sanat ve koleksiyonculuk ilişkisine odaklanırken ekonomik açıdan bakışlar ile sanat tarihiyle temellenen görüşleri kıyaslamamız gerekti. Kavramsal sanatçılara odaklanarak koleksiyonerlere nadiren kolayca satılabilen bu çok çeşitli, hatta amorf kategori sayesinde işleri iyice çetrefilli hale getirdik.
20. yüzyıl sanatının en belirleyici yönü kavramsal sanatta üretimin arkasındaki fikirlerin biçimsel niteliğin önüne geçmesidir. Kavramsal sanatçı özel bir teknik veya malzemeye bağlı kalmaksızın deneysel yöntemler kullanarak çok geniş bir çağdaşlık anlayışıyla sanatın ne olduğunu yeniden tanımlar.
Geçtiğimiz yıl, birçok sanatçı sanat piyasasına karşı mücadele etti. Onlar işlerinin satılması için değil, sistemi ve sanatı değerlendirip sergileyen etkenleri sorgulamak için sanat yapıyorlar. Mesela Hans Haacke, tüm sanat fuarlarına katılmayı reddetti. Çünkü yeniden satıldığında kendine %15 pay alacağı bir kontrata uymaları istendi. Başka bir piyasadan kopuş örneği olan Lee Lozano ise üretmeye ressam olarak başladı ve daha sonra performans sanatına geçti.
Kavramsal sanatçılar obje odaklı olmaya ihtiyaçları olmadığından sanat piyasası tarafından başta reddedildiler. Sonuç olarak, birçok kavramsal sanatçı, özel toplayıcılardan çok kurumlar arasında daha güçlü bir destek buldu. Yine de, sanatla ilgili kendi düşüncelerini genişletmeye istekli olan koleksiyonerler için; video, resim, heykel ve enstalasyonlara ek olarak kısa vadeli, yerleşik olmayan ve zengin bir dokümantasyona sahip bir seçki söz konusu. Sanat toplayıcıları, cevapları olmayan sorular sormak için istekli olmalı ve anında anlayamayacakları işlere de açık kalmalılar.
En çok toplanabilir sanatçı seçkisi, kentsel sanat merkezlerinde yaşayan ve yaratmış olan 20. yüzyıl konseptçilerinin ötesine geçiyor. Kavramsal sanatla geleneksel veya yerel bağlamlarda entegrasyon yollarını göstermek umuduyla dünyanın dört bir yanından sanatçılara odaklandık. Bu listeyle kavramsal sanatın karmaşıklığını takdir ederek, geleneksel formların ötesine bakmaya teşvik etmeyi amaçlıyoruz.
Adrian Piper
Politik tarzıyla bilinen Adrian Piper, felsefe okudu ve doktorasını Harvard’ta yaptı. Sanatın fiyatlandırılmasıyla ilgili yazısı, kavramsal sanatın güçlenmesini sağladı.
Huang Yong Ping
Sanatçı, “Magiciens de la terre” isimli sergisiyle tanındı. Bu sergide eğlenceli ve ironik çalışmalarını sundu. Theatre of the World (2008) yerleştirmesiyle böceklerin birbirini yediği bir teraryumdan oluşan işi, dünyadaki bitmeyen çatışmaların bir sembolü olarak karşımıza çıktı.
Susan Hiller
Antropoloji okudu ve antropolojinin etkileriyle minimalizm ile kavramsal sanatı birleştirdi. Londra’daki Lisson Gallery’den Andreas Leventis Hiller hakkında şunları söylüyor: “Susan hiçbir şeyi birbirine bağlamayı sevmez. Çalışmalarında izleyiciye hep açık bir kapı bırakır.”
Meschac Gaba
Meschac Gaba, Afrika ve Batı dünyası arasında bir ilişki kurmayı başardı. Genellikle malzeme olarak tahta, metal, lastik materyallerini kullandı ve bunlardan kendine has bir mekân deneyimi yarattı. "Gaba için hem Afrika sanatına hem de önemli uluslararası koleksiyonlara odaklanan her iki koleksiyoncuyu da içeren güçlü bir pazar var" diyor sanatçıyı temsil eden galeri Tanya Bonakdar’ın temsilcisi.
Kendell Geers
Apartheid dönemi Güney Afrika'da yaşanan tecrübelerini canlandıran Geers, Afrika'nın çocuk yetiştiriciliğini reddetti. Sanatını, toplumun alt tabakalarının, Afrika’nın marjinalize edilmesine yol açan kabul görmüş ahlaki kuralları bozmak için kullandı.
Hans Haacke
Kavramsal sanatın kurucularından, politik ağırlıklı eserleriyle tanınan Hans Haacke, pek çok göz zevkine hitap etmeyen ama dünyanın nasıl işlediğini göstermede başarılı olan listelerden yararlandı. Haacke, elli yılı aşkın süredir sanat dünyasında sanatın kurumlaşmasıyla sıra dışı şekilde ilgilendi.
Hanne Darboven
Hanne Darboven, matematik, müzik ve zaman kavramlarından yola çıkarak yaptığı ayrıntılı ve sistematik şablonlarla tanındı. Sprüth Magers Gallery’den Philomene Magers, “Onun erken dönem işleri fazlasıyla kişisel ama görünürde özel değil” yorumunu yapıyor.
Irma Blank
Irma Blank, 1960’tan beri Milano’da sanatını icra etti. Yazılı ve görsel diller arasındaki ilişkiyi araştırdı. Sanatçının işleri, ilkeldeki özüne indirgenmesi yönünde bir kararlığa dayandırılıyor.
Josef Beuys
Joseph Beuys, 60 ile 70’li yıllarda Avrupa`daki avangart sanatın en önemli sanatçılarından biri oldu. Grafik, resim, heykel, performans ve video sanatı üzerine çalışmalar yapan Beuys, çeşitli enstalasyon işleri de icra etti. |
Irina Nakhova
Irına Nakhova, Moskova Kavramsal Okulu’nun en erken üyelerinden. Resim, heykel ve enstalasyon üzerinde çalıştı. Margarita Tupitsyn “Rooms” sergisinin kataloğunda sanatçı hakkında şunu yazmıştır: “Postmodern renk-formunun ve renk-metninin bir karışımı olan metni, toplumun izlerini ve çarpıklıklarını bir bütün olarak sunar.”
*Bu yazı Blouin Art Info’dan çevirilmiştir.