Müzayede Evlerinden Frieze London’a Uzanan Piyasa Notları

5-8 Ekim tarihleri arasında 15’incisi gerçekleşen Frieze London’da, 31 ülkeden önde gelen 160’tan fazla galeri ve 1000’den fazla sanatçı bir araya geldi. Frieze London fuarına bu yıl da film, proje ve sanatçı komisyonları gibi kâr amacı gütmeyen küratöryel programlar eşlik etti. Peki ya Frieze haftasından genel satışlar ve müzayede raporları nasıl etkilendi? Yükselmekte olan ve köklü sanatçılardan kuvvetli işleri bir arada gördüğümüz fuarda hangi sanatçılar ilgi gördü ve en iyi satışları hangi galeriler gerçekleştirdi? Sanat piyasası için Brexit’in ardından Frieze Londra’da bu yıl neler değişti? Frieze ile birlikte gerçekleşen Sotheby’s ve Christies müzayedelerinden rapor edilen en yüksek satışlar hangileri?

45 yıldır kamuya kapalı olarak saklanan ve 105 milyon $’lık* tahmini fiyatı ile gündeme gelen Francis Bacon’ın Study of Red Pope 1962. 2nd version 1971 adlı resmi, Frieze London fuarı haftasında müzayedeye çıktı. Eğer satılsaydı, Avrupa’da bir müzayedede satılmış en pahalı sanat eseri olarak tarihe geçecekti. Galerilerin fuar raporlarında milyon dolarlık satış rakamları açıklanırken, resim Christie’s müzayede salonunda alıcı bulamadı. Londra’da müzayede evi yerine galeri ve tacir aracılığı ile satış yapmayı tercih eden koleksiyonerler konuşulurken akıllara bir soru geliyor: Müzayedeler popülerliğini veya daha da önemlisi güvenilirliğini yitiriyor mu? Müzayede evi doğru resmi doğru zamanda satışa çıkarmamış mıydı? Müzayedecilik tarihinde yer alan bu büyük hesaplama hatası piyasayı nasıl etkileyecek?

Frieze Haftasında Galeri, Tacir ve Müzayede Evi Satışları Analizi

Deutsche Bank desteği (1) ile 5-8 Ekim tarihleri arasında bu yıl 15’incisi gerçekleşen Frieze London’da, 31 ülkeden önde gelen 160’tan fazla galeri ve 1000’den fazla sanatçı bir araya geldi. Frieze London fuarına bu yıl da film, proje ve sanatçı komisyonları gibi kâr amacı gütmeyen küratöryel programlar eşlik etti. Sex Work: Feminist Art & Radical Politcs başlığı eklenen fuarın yeni bölümünde kadın sanatçılardan solo sunumlar gerçekleşti. Bu yıl 6’ncısı gerçekleşen Frieze Masters’da, dünyanın önde gelen 130 galerisinden 6000 yıllık sanat tarihinden isimler, Discovery ve Frieze Masters Talks küratöryel seçkileriyle izleyici ile buluştu. (2)

Koleksiyonerler için eski ve yeni kesişiminde çağdaş sanata dair geniş bir keşif alanı sunan Frieze haftası bu yıl da yoğun ziyaretçi katılımı ile gerçekleşti. 2012 yılında 2000 yılı ve öncesine ait seçkiye sahip Frieze Masters ayrımı ile çağdaş sanatta ileri gelen bir kimlik iddiası ile markalaşan Frieze London, bu yıl Masters kısmı ile birlikte 300 galeriyi ağırladı. Frieze çevresinde gerçekleşen diğer fuarlar Contemporary African Art Fair 1:45 Afrika kıtasından yerel bir seçki sunarken, Sunday de ve genç galerilere diyalog alanı oluşturdu. Londra için Brexit ve A.B.D seçimlerinin sanat piyasası etkileri ise merak konusuydu. Hyperallergic’te yer alan bir yoruma göre, fuarda Trump’a ve Avrupa’daki sosyo-politik olaylara gönderme yapan stand olmaması, sanat dünyasının apolitik duruşunun altını çizdi. (3)

Frieze London ve Masters’da fotoğraf ve kağıttan oluşan geniş seçki, işlerdeki fiyat aralığını açarak koleksiyonerler için çeşitlilik sağladı. Frieze Masters’da Lévy Gorvy standındaki 1 milyon $’ın altındaki işlerin varlığı bunu ispatlıyordu. Galeri ilk günün ardından, aralarında Calder heykeli, Frank Stella’nın ve Agnes Martin’in kağıt üzerine olan işleri de bulunan beş işin satışını gerçekleştirdi. Fuarın sonunda ise galeride Pat Steir’den Distant Mist adlı resmin 585,000 $’a satıldığı haberi Artsy’de yer aldı. (4) Haberin devamında dikkat çeken satışlar Londra’dan Alison Jacques ile devam ediyor. Lévy Gorvy ile benzer bir yaklaşımda olan galeri, fotoğraf odağı ile farklı fiyat kategorilerine yer vermiş. Bu durum, stratejik olarak farklı koleksiyoner gruplarını yakalamaya yönelik bir girişim şeklinde değerlendirilebilir.

Jacques’in rapor edilen satışları arasında Juergen Teller’ın fotoğraflarından birden fazla 28,000 £’lık Pettitoe, Suffolk (2011); 28,000 £ fiyatında Rox Oxlade imzalı birkaç resim; 50,000 € civarında Maria Bartuszova; Dorothea Tanning’den 220,000 $ ve 80,000 $’a iki resim ve Sheila Hicks’ten 150,000$’a bir panel satıldı.

Lisson Gallery’den Carmen Herrera’nın Bloanco y Verde (1962) adlı işinin 1.5 milyon $’a özel bir Amerikalı koleksiyona girişi Brexit sürecinin alımlara etkisinin olmadığı yönünde düşündürdü. Galeri aynı zamanda 350,000 $’lık liste fiyatı ile 1974 tarihli Daniel Buren’in şeritli tuvallerinden biri ve Leon Polk Smith’ten liste fiyatı 250,000 $’lık bir işin satışını Artsy’e rapor etti.

David Zwirner aynı haberde galeri için Frieze’de ilk defa yaşanan bir satışı paylaştı. Stantlarındaki 30 işin yarım günde satıldığını belirten galeri; Jeff Koons’un Gazing Ball (Giotto The Kiss of Judas) (2015–16) işinin 2,75 milyon $, Oscar Murillo’dan Himalayan Streamers (2017)’ın 400,000 $ ve Luc Tuymans’ın Baroque (2017)’sinin 900,000 $’a alıcı bulduğunu ve yeni bir Untitled (Two Eggs Over Medium, Sausage, Hash Browns, Whole Wheat Toast) başlıklı Kerry James Marshall resminin önemli bir Avrupa kurumu koleksiyonuna gittiğinin altını çizdi. Ayrıca galeri fuar başarıları sebebiyle büyük isimlerden bu yıl fuar için yapılmış yeni işler istediklerini belirtti. Fuar için Zwirner’a yeni işler üreten sanatçılar arasında Carol Bove, Yayoi Kusama, Kerry James Marshall ve Luc Tuymans bulunuyor. Frieze Masters’da Zwirner’den Robert Rauschenberg’in Thunderhead (Spread) (1978)’i 1 milyon $’ın üzerinde, bir Josef Albers resmi 2 milyon $’a ve bir John McCracken 1.5 milyon $’a satıldı. Galeri bu başarıyla devam ederse, her yıl standında bolca fuar için özel olarak üretilmiş iş göreceğiz. Yeni işlerin koleksiyonerler için alımı motive eden bir durum olup olmadığı tartışılır fakat galeri yöneticileri için bu durum bir fuar başarı kriteri gibi gözüküyor. Zwirner Gallery’nin Masters seçkisinde tarihi önem taşıyan işler de sergilendi. Dan Flavin’in The diagonal of May 25, 1963 (to Constantin Brancusi) (1963) heykelinin müzayede evi değil galeri aracılığıyla satışa sunulmasının haberde altı çiziliyor. Müzayede evleri rekor satışları ve yüksek rakamları ile haberlerde yer almalarına rağmen alım-satım konusunda popülerliğini yitiriyor olabilir mi?

Müzayede Evlerinde Frieze Rüzgarı

Christie’s, Sotheby’s ve Phillips müzayede evleri de Frieze haftasında açık arttırmalarını gerçekleştirdi. Bu müzayede evlerinden rapor edilen satışlar arasında hem sanatçı hem de işin müzayedeye çıkış zamanlamasıyla ilgi çekenler arasında Christie’s’de 60 milyon £’ ile açık arttırmaya çıkarılan ve tahmini fiyatı 60 - 80 milyon £ olan bir Francis Bacon resmi bulunuyor.

​Francis Bacon’ın Study of Red Pope 1962. 2nd version 1971 adlı resmi, müzayededeki en merak edilen eserdi. Eğer satılsaydı, Avrupa’da müzayedede satılmış en pahalı sanat eseri olarak tarihe geçecekti. Ne yazık ki resim alıcı bulamadı ve müzayededen 58 milyon £’de alıcıya taahhüt edilen 60 milyon £ alt tahmini satış rakamından geride kalarak müzayededen çekildi.

Christie’s’de akşam müzayedesinin satış toplamı 99 milyon £’i buldu. (6) Grayson Perry’den Saint Claire 37 wanks across Northern Spain (2003) 160,000 £’e çekiç fiyatı görürken vergiler dahil 200,000 £’e satıldı. İngiliz sanatçı Perry’nin Londra’da müzayedeye çıkıp alıcı bulması büyük bir sürpriz değil. Ayrıca Christie’s’de, Hurvin Anderson’ın Country Club: Chicken Wire (2008) adlı işinin çekiç fiyatı 2.2 milyon £’i bulurken, vergiler dahil 2.6 milyon £’e satıldı. (6)

Sotheby’s için de Frieze haftasında bir ilk yaşandı. Müzayede evi, bu hafta gerçekleştirdiği çağdaş sanat açık arttırmaları için kaydettiği en yüksek miktar olarak 50.3 milyon £’lik satış gerçekleştirdi. (7) Yine de, İtalyan Savaş Sonrası müzayedesinde lotlarının 3’te 1’ine yakın miktarının satışını gerçekleştiremedi. Bunun sebebi olarak, fuar alanında Frieze Masters’da yer alan İtalyan tacirlerin varlığı ve koleksiyonerlerin tercihlerini galeri yönünde kullanmalarını gösterebiliriz.

Phillips Müzayede Evi ise satışa çıkardığı 36 lot’tan tamamına yakınının satışını gerçekleştirdi. Müzayede evi, akşam müzayedesinden 19.3 milyon £ (alıcı payı ile 23.9 milyon £) toplam satış elde eti. Hurvin Anderson’dan Peter’s Series: Back (2008) satışı 1.5  £ rekor fiyatını buldu. (8) Christie’s yukarıda bahsedildiği üzere bu rekoru geçti. İki müzayede evinde de Anderson satışları dikkat çekiyor, bunun sebebi olarak sanatçının Turner Prize adayı olması ve Londra’da müzayedeye çıkması gösterilebilir.

​Christie’s, Sotheby’s ve Phillips müzayedelerin Frieze haftasındaki toplam akşam müzayede satışları vergilerle birlikte 173 milyon £’i buldu. Galerilerin sürpriz satış rakamları ve bir öncekine oranla ivmesi hızla yükselen bir fuar haftası geçirmeleri, sanat piyasası için umutları güçlendirdi. Görünen o ki sanat ticareti Frieze haftasında, politik gerginlik ve endişelerden etkilenmedi. 2017 son çeyreği için ortalamayı yükselten Londra, yıl kapanış rakamları ve önümüzdeki sezon satışları için heyecanlandırıyor.

*78.4 milyon - 104.5 milyon $ müzayede evi tarafından satış öncesi belirtilen tahmini fiyat aralığı.

Kaynaklar:

http://art.db.com/index_en.htm (1)

http://www.art-agenda.com/shows/frieze-london-frieze-masters-2017/ (2)

https://hyperallergic.com/404383/frieze-london-art-fair-2017/ (3)

https://www.artsy.net/article/artsy-editorial-sold-frieze-london-frieze-masters (4)

http://www.artnews.com/2017/10/06/christies-fails-to-sell-bacon-painting-frieze-weeks-star-lot-at-130-m-contemporary-sale-in-london/ (5)

http://www.christies.com/Results/PrintAuctionResults.aspx?saleid=26979&lid=1 (6)

http://www.sothebys.com/de/auctions/results.results.sale.pdf/2017/contemporary-art-evening-auction-l17024.pdf (7)

https://www.phillips.com/press/release/Phillips%E2%80%99-Evening-Sale-of-20th-Century-&-Contemporary-Art-Realises-%C2%A323.9-million(8)