Paris Ekolü’nü Temsil Eden Bir Koleksiyon Sergisi: “Satılık Değil!”

One Arc Gallery, yeni galeri mekânını “Satılık Değil! / Not For Sale!” başlıklı koleksiyon sergisi ile Juma Binası’nda açtı. Avni Arbaş, Şükriye Dikmen, Abidin Dino, Albert Bitran, Nejat Melih Devrim, İlhan Koman, Fikret Mualla, Mübin Orhon, Selim Turan, Kuzgun Acar ve Fahrelnissa Zeid’in eserlerinin yer aldığı “Satılık Değil!” sergisi, 1940’lar ve 1960’lar arasında yaşanan, bugün Paris Ekolü olarak bilinen Türkiyeli ressam ve heykeltıraşların uluslararası avangart içerisinde kendilerine yer edindikleri önemli bir sanat tarihi periyoduna ayna tutuyor. 

Savaş sonrası dönemde Amerika’da soyut dışavurumculuk, Avrupa’da ise informalizm oldukça yaygındı. İkinci Dünya Savaşı sonrasında ABD ekonomi, politika ve sanatta küresel liderliği ele alırken Avrupa da savaşın yarattığı derin bunalımdan çıkmanın bir yolunu buldu. Paris, geçmiş yıllarda yaşanan vahşetlerin derin kolektif travmasının yaşattığı varoluşsal krizlerle boğuşurken, sanat dünyasının merkezi konumunu New York'a kaptırdı. Ancak Avrupalı sanatçılar, sanatlarını ilerletmek ve yenilemek için sezgisel, dürtüsel ve spontane üretim biçimleri geliştirerek modern sanatın pozitivist evrenselliğini ve akılcılığını reddettiler. İnformalizm akımının genç sanatçıları dışavurumcu, deforme olmuş ve soyut bir sanat biçimi geliştirirken öznelliğe, psikolojiye ve biçimsel olarak “sanat için sanat” anlayışına odaklandılar. Bunun sonucunda tarihin akışını değiştiren yeni ve şiirsel bir sanat biçimi ortaya çıkmış oldu.

Bu dönem, 1940’larda Paris’e gidip ilk kez çağdaşlarıyla benzer doğrultuda üretim yapan ressam ve heykeltıraşların varlığı dolayısıyla Türkiye’nin sanat tarihi için oldukça önemlidir. Paris Ekolü’ndeki Türkiyeli sanatçılar uluslararası sanat çevrelerinin tam merkezinde, tam da informalizm devriminin yaşandığı zamanda bulundular. Yani bu sanatçılar uluslararası avangardın bir parçası olup onun tarihinin devamına katkıda bulundular. Bu sebepten ötürü savaş sonrası dönemde Avrupa ve Türkiye’de takip edecek olan avangart hareketlerin temellerini attıkları söylenebilir.

“Satılık Değil!” sadece Paris Ekolü’nün soyut sanatçılarına odaklanmak yerine önemli figüratif temsilcileri de göstererek çalışmalarında Paris’in büyük etkisi olan bu sanatçı grubunun çeşitliliğini ve zenginliğini yansıtmayı amaçlıyor.

​Sergi ayrıca sanat koleksiyonculuğunun ve koleksiyonerliğin ülkenin sanat hafızasının ve kültürel mirasının korunmasındaki öneminin altını çiziyor. “Satılık Değil!” sanat koleksiyonunun hem kişisel bir tutku olduğunu hem de sosyal bir bağ kurma aracı olduğunu gösteriyor.

Marcus Graf küratörlüğünde düzenlenen “Satılık Değil! / Not For Sale!” sergisi 11 Şubat 2022 tarihine kadar One Arc Gallery Juma Binası’nda görülebilir.