Paul Klee’den Alexander Calder’e 7 Sanatçıdan Oyuncak Tasarımları

Renate Müller, Therapeutic Toys

50 yıl önce, jüt kumaş ve deri kullanarak oyuncaklar üreten Renate Müller, bu tasarımları hastaneye bağlı kalan engelli çocuklar için yapar. Hastanenin kabul etmesiyle gerçekleşen projede mor fok balıkları, yeşil boynuzlu gergedanlar, kırmızı kulaklı filler gibi canlı renkler ve devasa boyutlardan oluşan oyuncaklar çocuklarla buluşur.

​19. yy oyuncak tasarımcılarının ısrar ettiği yüksek standartlara bağlı kalan Müller, kendi tekniği ile üretim yapar. Elle doldurduğu oyuncaklarda yumuşak dolgu malzemesi ve talaş kullanır. Ayrıca işlerini önemli koleksiyonerlerin olduğu galerilerde sergiler. 1960’larda Sonneberg Polytechnic Oyuncak Tasarım Okulu’nda aldığı eğitimle oyuncaklarında sadeliği ön plana çıkarır.

Joaquín Torres-García, Juguetes Transformables

Uruguaylı sanatçı Joaquín Torres-García, Rafael Pérez Barradas’la kurduğu, modern yaşamla Kübist ve Fütürist tarzı birleştiren Vibrationism’in ardından Universal Constructivism’i yaratır. Kullandığı evrensel formlarla anılan sanatçının sembolik gridli resimleri, felsefi bir düşünceyi de barındırır.

​Torres-García bilişsel sanat pratiğinin yanı sıra 1917’den itibaren yeniden inşa edilebilen, eğitici oyuncaklar üretmeye başlar. Bu oyuncaklar sayesinde sanatçı, I. Dünya Savaşı’nın ardından ütopik fikirlerin nasıl keşfedileceğini öğretmeyi ve dönemin pedagojik eğitim sistemini oyuncuklarla aktarmayı planlar. Yağlı boyalı asker, taşıt, çiftçi ve sirk hayvanlarının bulunduğu çeşitli oyuncaklar, çocukların yaratıcılıklarını kullanarak yeniden ve farklı şekillerde inşa edebilecekleri tahta parçalardan oluşur.

Alma Siedhoff-Buscher, Small Ship-Building Game

Alma Siedhoff-Buscher, Bauhaus’ta kaldığı süre boyunca, kukla gösterileri için inşa edilen, soyunma kabine benzer rahat ve eğlenceli çocuk mobilyaları tasarlar.

​Sanatçının mobilyalarında kullandığı benzer materyal ve formlardan oluşan Small Ship-Building Gam ise çocukların oyuncak bir gemi inşa edebilmeleri için ahşaptan üretilen 22 farklı üçgen ve dikdörtgen bloktan oluşan bir settir. Bauhaus’un ikonik renkleri kırmızı, mavi ve sarının yanı sıra yeşil ve beyazın da kullandığı formlar, sayısız kombinasyon seçeneğiyle çocukların yaratıcılık seviyelerini geliştirmek için hazırlanan bir oyundur. Oyuncak ve mobilyaların piyasaya çıkmasıyla bakıcı ve anaokulu öğretmenlerine Bauhaus’ta verilen konferanslar, çocuklara bu oyunu öğretmelerini ve yaratıcı düşünmeye teşvik etmelerini sağlar.

Alexander Calder, Circus

Alexander Calder, tasarladığı sayısız oyuncak ve kablodan ürettiği hareketli figürle birçok performans gerçekleştirir. 1920’de başladığı sirk havası yaratan gösterilerinde; kuş, at, kanguru gibi kurmalı birçok oyuncağı, kaydettiği müziklerle hareket ettirir ve konuşturur.

​Marcel Duchamp ve Piet Mondrian gibi isimlerin de izleyici olarak bulunduğu ve 200’den fazla kez sergilenen gösterilerde, başlarda sanatçının kullandığı oyuncaklar iki valize sığarken ilerleyen zamanlarda bu sayı beşe yükselir. Calder’ın en ünlü oyuncağı ise 35 yıldır New York’taki Whitney Museum of American Art’ta yer alan, sanatçının 1926- 31 yılları arasında Paris’te ürettiği Gezgin Sirki’dir.

Lyonel Feininger, City at the Edge of the World

16 yaşında müzik kariyeri için Amerika’dan Almanya’ya göç eden Lyonel Feininger, bugün Alman dışavurumculuğuna yaptığı katkılarla bilinir. Bununla da kalmayan sanatçı, sonrasında yönlediği Bauhaus atölyesinde hoca olarak da eğitim vermiştir.

​Feininger’in kentsel mimariye uzun süredir devam eden ilgisi çizdiği ilüstrasyon ve yaptığı yağlı boya resimlerle birlikte Kübist etkilerin görüldüğü köşeli formlardan izler taşır. Aynı etkiler sanatçının insan, hayvan, ev ve köprülerden meydana getirdiği 68 parçalık City at the Edge of the World adlı eserinde de görülür. Eğlenceli ve karalama çizimlere benzeyen figürler; parlak kırmızı, pembe, mavi ve turuncu renklerle cilasız ve kaba görünümlü ahşaplardan oluşur. Lyonel Feininger, fotoğrafçı oğlu da dahil olmak üzere üç çocuğu için el oymasından figürler yapmıştır. Sanatçının benzer tasarıma sahip Wooden Toy Town at the End of the World (1919–50) adlı çalışması, Hamburg Sanat Müzesi'nin kalıcı koleksiyonunda yer alır.

Paul Klee, Puppets

Picasso’nun yanı sıra Paul Klee de çocukların çalışmalarından oldukça etkilenir. Oğlu Felix’in yaratıcılığını geliştirmek için el kuklaları yapan sanatçı, bir süre sonra oğluna ait çizimleri kendi kukla tasarımlarında da kullanmaya başlar. Sanatçı, İngiltere’nin ünlü oyuncak kuklaları Punch ve Judy ile benzerlik gösteren, Almanya’daki Kasper ve Gretel kuklalarından ilham alan sekiz kişilik grupla başladığı oyuncaklarından, 1916- 1925 arasında 50 adet üretir.

​Hem iyi hem de kötü bir görünüme sahip, totem ayinlerinde kullanılan bebeklere benzeyen kuklalar, Klee’nin bazı işlerinde kullanılan alçının yanı sıra fındık kabuğu, sığır kemiği ve elektrik fişi gibi materyallerin birleşiminden üretilir. Sanatçının Bauhaus’ta aldığı eğitim sırasında politik ve satirik araçlar olarak kullandığı kuklalardan, II. Dünya Savaşı’nda Würzburg’un bombalanması ile yalnızca 30 adet kalır.

Pablo Picasso, Petit Cheval

Kübist resmin ve kolajın öncüsü Picasso, sanat pratiğini geliştirmek için dört çocuğunun bitmemişlik duygusu yaratan, hayranlık duyduğu, enerjik çizimlerinden ilham alır. Picasso’nun yaratıcılığı ile çocukları arasındaki bağ, 1930- 40 yıllarında yaptığı tahta ve kâğıttan oyuncaklara kadar uzanır. Sanatçı, bazı heykel çalışmalarında çocuklarının oyuncaklarından yararlanır.

​Picasso’nun bilinen çalışmalarından biri yürümeye başlayan Bernard için tasarladığı tahta at. Ortalama 50 cm uzunluğunda ve dört tekerlekli olan at, televizyon sehpasından alınan altı parçadan oluşur. Elle çizilen sivri gözleriyle oyuncak at, sanatçının soyut eserleriyle oldukça benzerlik gösterir.

İçerik kaynağı için tıklayınız.