Şizofrenik Birliktelik

Her gün reklam panolarında, moda dergisi sayfalarında, gazete aralarında, alışveriş merkezi broşürlerinde çok tıklanan sitelerin bannerlarında görmeye alışık olduğunuz şekiller, nesneler ve imgeler: Parlak saçlar, çıplak ten, takım elbiseler, kravatlar, etekler, bluzlar, rujlar, binalar ve beden.

Yeni sözler arayışına giril(me)yen bir zamanda Eda Gecikmez gerçeküstücü bir okumadan aldığı güçle günlük imgeler üzerine Derridavari bir yapıbozumu uyguluyor. Bu yapıbozumundan elinde kalan fragmanlardan tekrar kurguladığı görüntüler ise m1886 Sanat Projeleri’nde “Ödünç Alınmış Birliktelik” adı altında sergileniyor.

Eda Gecikmez sanatsal üretiminin son yıllarında özellikle beden, cinsel kimlik ve aidiyet üzerine çalışıyor. “Ödünç Alınmış Birliktelik” sanatçının son yıllardaki çalışmalarının bir kesitini sunarken, günümüz tüketim pratiklerinin bu üç madde üzerindeki etkilerine dair bir okuma vadediyor.

m1886’ya girince ilk göze çarpan durum serginin oldukça kalabalık olması. Sanki sanatçının son yıllarda ürettiği bütün eserler, serginin ucundan köşesinden de olsa bir parçası olmuşlar. Lakin hem sergi alanının simsiyah bir zemin sunması izleyiciyi sadece eserlere odaklanması konusunda teşvik ediyor hem de sanatçının beden, imge ve nesne fragmanları üzerine çalışması kalabalıkla uyum içinde görülebiliyor.

Sergideki en dikkat çekici işlerden biri sanatçının 2015 yılında yaptığı Teşhis ve Muhafaza isimli işi. Burada sanatçı, bir moda dergisinden makasla özenle kesilmiş gibi olan vücut parçalarını, saçları ve kıyafetleri etnografya müzelerinde veyahut nadire kabinelerinde olduğu gibi yan yana dizili bir şekilde resmetmiş. Gecikmez’in yapıbozumunu temel alan yaklaşımının bir örneği olan bu eser, serginin geri kalan işlerini okumak ve kafada birleştirmek için bir katalog gibi de düşünülebilir.

Bu işin parçalarından oluşturulmuş gibi duran eserlerden Baba ve Oğlu ile Baba ve Kızları kolaj çalışmaları, Türk aile yapısının bir parçası olan toplumsal cinsiyet rolleri ile hınzırca dalga geçerken Henüz Değil Ama Sonra ve Tanımsız Bir Kendini Tutma, bahsedilen rollerin ve kimliklerin beden üzerine kimi zaman işkenceye dönüşen baskısını örnekliyor.

Eserlerin neredeyse tamamında günümüz toplumunun erotik algılarına, ahlak prensiplerine ve cinsel pratiklerine ağır bir eleştiri seziliyor. Gecikmez, bir yandan moda dergilerindeki, reklam panolarındaki maddeleşmiş vücut parçaları her köşede günlük yaşamımızda gördüklerimizin önemli parçası olurken gittikçe muhafazakarlaşıyormuş numarası yapan bir toplumun parçalarını sunuyor.  Bu ikilem hem topluma hem de sergiye şizofrenik bir ruh katıyor.

Belki de bu yüzden sanatçının güncel gerçekliği gerçeküstü bir form ile sergilemesi, gerçeküstü olarak görülen bir birleşmenin, güncel gerçekliğimizin tam ortasında durması anlamına geliyor. Alışılagelmiş ve tartışılmayan toplumsal ve ideolojik sınırların ağır bir ihlali olan “Ödünç Alınmış Birliktelik”, 17 Nisan’a kadar Ankara’da m1886 Sanat Projeleri’nde izlenebilir.