Varoluş ve Yokoluş Arasındaki Ritim

1987 yılında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Resim Bölümü'nden mezun olan İrfan  Önürmen'in kolaja olan ilgisi öğrencilik dönemine kadar uzanıyor. Tül, dantel, gazete gibi malzemeleri katmanlar halinde kullandığını erken dönem işlerinde de görebiliyoruz. Bu katmanlaşma hali aslında tuval işlerinde de boyalarla karşımıza çıkıyor. Zaman içinde tüldeki derinlik duygusu ve malzemenin kendi başına olan etkisi, Önürmen'in işlerinde öne çıkmaya başlıyor. Kısacası, malzemeye olan ilgisiyle birlikte bir ressam olarak resimdeki espas araştırmaları farklı bir yola kaymasını sağlamış. Çünkü tülün hafifliği ve geçirgenliği sanatçının çok ilgisini çekiyor. Tülün kendisinde olan şeffaflık, farklı bir derinlik duygusu oluşturmasına yardım ediyor. Diğer taraftan gazete kağıdı kullandığı işlerinde de benzer katmanlı yapıyı görüyoruz.

İrfan Önürmen'in işleri her an yeni bir oluşumla şekillenip, yenileniyor. Hatta bu oluşum hali sürekli devam eden ikircikli bir süreç olarak sanatçının merkezinde yer alıyor ve elindeki iş devamlı olarak yeni bir şeye dönüştürüyor. Genel çerçeve dışında önceden belirlenmiş ve düşünülmüş bir konsepti olmayan, süreç içerisinde şekillenen, spontane bir yaklaşımı var.  Özellikle C24 Gallery (New York)’ta yer alan son kişisel sergisi “Pendulum”un ortaya çıkışı epey sürprizli olmuş. Bazen Önürmen’in devam ettiği bir iş çok kısa süre içinde hem malzeme hem de konu anlamında önemini kaybedip geri planda kalabiliyor. Aslında bu durum bize yabancı değil; çünkü kitle iletişim araçlarıyla devamlı olarak yenilenen ve yinelenen imge bombardımanı içinde süregiden hayatlarımız tam da Önürmen’in son dönem çalışmalarının ve çalışma prensibinin merkezine oturuyor. 

İrfan Önürmen’in kafasında dolaşan hiçbiri ötekinin bir türlü önüne geçemeyen birçok kavramdan bahsedebiliriz. Ancak son işlerinde Önürmen’in genel olarak içinde bulunduğu ruh halini okumamız mümkün. Kafasının dağınık olduğu bu süreci etkileyip öne çıkaran nedenlerin başında, ülkenin içinde bulunduğu sosyal, kültürel, siyasal yapıdan bahsedebiliriz. İçinde bulunduğumuz coğrafyada her şeyin belirsiz olduğu bu yapı ister istemez Önürmen’in işlerine de yansıyor. Savaş ortamı, ölümler, olup bitenle ilgili net bilgi akışının eksikliği hepimizi birey olarak tedirgin ediyor. Bir muallakta olma durumu, belirsizlik ortamı, kendini ait hissedememe gibi olgular Önürmen’in hayatına ve takiben işlerine de yansıyor. Dolayısıyla oldukça güncel hislerle yaratılmış olan “Pendulum”da bu ruh halinin tezahürlerini görebiliyoruz.

İrfan Önürmen tülün şeffaf ve geçirgen etkisini üst üste getirerek net okunamayan görsellikler elde ediyor. İşlerinde yer alan bir takım imgeler ve onları bir şeyle ilişkilendirme durumu karşımıza çıkıyor. Bölük pörçük olma halini imgelerle ortaya koyuyor Önürmen. Konuları bir yanıyla son derece günlük ve sıradan fakat aynı zamanda büyük insanlığı sembolize edecek düzeyde devasa boyutlarda. Hayata ait olan konuları medyadan üzerimize akan simge ve imgelerle yüklü. 

Sanatçının kişisel sergileri arasında “Pendulum”, C24 Gallery, New York (2015), “Imagefall”, C24 Gallery, New York (2014), “Dis-order”, Katara Art Center, “Qatar” (2012), C24 Gallery, New York (2012), “Otopsi”, Pi Artworks, İstanbul (2011) bulunuyor. Katıldığı grup sergiler arasında ise “9. Çağdaş Türk Ressamı”, Brüksel (2004), “Made in Turkey”, Frankfurt (2008), “Intersections”, Yeni Bağdat Müzesi ve Terrör Fabrikası, Selanik Çağdaş Sanatlar Müzesi (2009), “6 positions in critical art from Istanbul”, Akademie der Künste, Hanseatenweg, Berlin (2009), “Contemporary Art From Istanbul”, Museo Comunale d'Arte Contemporanea, Polignano a Mare, İtalya (2010) yer almaktadır. Ayrıca Önürmen'in eserleri, The Armory Show ve Dubai Art Fair gibi birçok uluslararası fuarda yer aldı.