"Harfa Daha Çok Hayali Bir Yer Hatta Hayali Bir Dağ"

Harfa Yayınları, herkesi altüst eden 2020 yılının son aylarında yayıncılık dünyasına oldukça şiirsel bir başlangıç yaptı. İlk üç kitabı şair yazarların ilk defa farklı türlerde kaleme aldıkları metinler oldu. Şair Ocean Vuong’un ilk romanı Yeryüzünde Bir An İçin Muhteşemiz (Çeviren: Deniz Koç); Rus asıllı Amerikalı şair Ilya Kaminsky’nin işgal altındaki bir ülkede yaşananları anlattığı Sağır Cumhuriyet (Çeviren: Selahattin Özpalabıyıklar) ve Amerikalı şair Heather Christle’ın fragmanlardan oluşan dokunaklı otobiyografisi Ağlama Kitabı (Çeviren: Zeynep Baransel) yayımlandığı ilk günden beri okurun dikkatini çekti. Bu üç kitabı geçtiğimiz günlerde yayımlanan çağdaş İrlanda edebiyatının önemli isimlerinden Kevin Barry’nin Tanca’ya Gece Feribotu (Çeviren: Begüm Kovulmaz) romanı takip etti. Burak Altıkulaç’a Harfa Yayınları’nın yola çıkış hikâyesine, salgın döneminde yaptığı başlangıca, ideallerine ve gelecek planlarına dair merak ettiklerimizi sorduk. 

Sevgili Burak Altıkulaç, sizden yayınevinizin hikâyesini dinleyebilir miyiz? Bir yayınevi kurma fikri nasıl doğdu, bu fikrin hayata geçiş süreci nasıldı? Bizimle bu yolculuğunuzu paylaşabilir misiniz? 

Harfa’nın ortaya çıkışı yayıncılığa dışarıdan gelen birinin başlayacağı şekilde tamamen merak ve kişisel ilginin sonucudur diyebilirim. Hatta bir kitapseverin bir butik yayınevi projesi olduğunu söylemek de yanlış olmaz. İş hayatım bir yana her zaman yazıyla ve kitapla ilgili bir şeyler yapmaya yönelik arayışım olmuştu. Ne var ki aklımda yayıncılık yoktu. Sadece beğendiğim, takip ettiğim bazı yayıncıların hayatlarını kurcalıyordum; Ezra Pound’un şiirlerini beğenmediği, başka bir işe enerjisini harcamasını nasihat ettiği genç James Laughlin’nin New Direction yayınlarını kurması, Barney Rosset’in cesareti, aldırmazlığı, sansüre karşı savaşı ve maddi manevi tüm varlığını Grove yayınevine adaması, Adelphi yayınevinin çağdaş edebiyatın bilinmeyenlerini öne çıkarma öngörüsü… Bu yol açıcı yayıncıların iş yapış şekillerini, duruşlarını, gelişimlerini ve yarattıkları etkiyi ölçüp biçerken kafamda yayıncılıkla ilgili fikirler oluşmaya başladı. Böylece uzun bir süre ben olsam nasıl yapardımlarla ve hayali bir yayınevi yönetimiyle geçti. Sonrasında fırsat oldu bu fikri hayata geçirdim. Anlayacağınız Harfa’nın kuruluşu kişisel bir arayış ve bu yollardan yıllar önce geçmiş yayıncılardan aldığı ilhamdır. Ama ne kadar bireysel olarak hayal edilen bir proje olsa da dışarıdan aldığı operasyonel ve manevi destekle kolektif bir emeğin ürünüdür.

Aslında olgunlaşmış bir fikrin ürünü diyebiliriz Harfa için ancak yayıncılık her zaman için riskli bir iş. Harfa Yayınları bu risk ile birlikte bir de salgın sürecinde yayın hayatına başladı. Bu dönemde başlamanızda sizi ikna eden güç ne oldu?

Yayıncılık pek çok açıdan zorlu bir girişim. Sürekli bağışıklığınızı güçlü tutmanız gerekiyor. Ayrıca salgın olmasaydı bile başka problemlerin sizi bekliyor olacağı da bir sürpriz değil. Bu yüzden daha iyi bir zamanı kollamayı düşünmedik bile. Böylece yayın hayatına başlamak 2020 salgınına kısmet oldu. 

Bu zor yıla güzel hatırlanacak bir başlangıç yapmış oldunuz :) Yayın politikanızdan bahsedelim isterim. Harfa yayıncılık dünyasında nasıl bir yerde durmak istiyor? 

Esasında kendi önem verdiğimiz fikirler çevresinde sadece beğendiğimiz kitapları yayımlamak kadar yalın bir politikamız var. Bu yüzden kendi seçim kriterlerimize göre hareket ederek günümüz dünyasının meselelerine taze bakış açıları getiren, cesur, yaratıcı ve yenilikçi kitaplardan oluşan bir yayın planıyla var olmayı düşünüyoruz. 

Yeryüzünde Bir An İçin Muhteşemiz, Ağlama Kitabı ve Sağır Cumhuriyet ile Harfa Yayınları'nın yayın hayatına başladınız. Bu kitapların bir başlangıç için tercih edilme sebeplerini sizden dinlemek isterim.

Butik yayıncıların en büyük ortak özelliği risk alma özgürlüğüne sahip olması. Kitaplar hakkında yaratıcı bir şekilde düşünmek zorundayız, farklı ve ince zevkleri olan kitapları bulmak -ki bunlar genelde çok iyi kitaplardır- ve okuyucuyla bir araya getirmeye çabalamak. Yayın hayatına başladığımız bu üç kitap bu arayışa iyi bir örnektir. Ortak özellikleri şair yazarlara ait olmaları ve ilk defa da farklı türlerde kaleme aldıkları metinler olması. Yeryüzünde Bir An İçin Muhteşemiz T.S. Eliot ödüllü şair Ocean Vuong’un ilk uzun romanı, Sağır Cumhuriyet Whitmen ödüllü şair Ilya Kaminsky’in üzerinde 15 yıl çalıştığı ve şiir ile tiyatroyu iç içe geçirdiği türler karışımı bir lirik şiir ve Ağlama Kitabı, şair Heather Christle’dan fragmanlardan oluşan şaşırtıcı ve dokunaklı bir deneme. Roman, şiir ve deneme türlerindeki bu üç kitap yaratmak istediğimiz yayıncılık anlayışının altını çizen cesur bir karışım oldu diyebilirim.

Bu üç kitabın ardından çok yakın zamanda okurla Kevin Barry’nin Tanca’ya Gece Feribotu adlı romanını buluşturdunuz. Peki önümüzdeki dönemde yayın programınızda nasıl bir çizgide ilerleyeceksiniz? Harfa Yayınları hangi türlere ağırlık verecek? 

Yayın planımız geleneksel edebiyat türlerine dahil edilebilecek kitaplardan oluştuğu gibi türler arasındaki sınırları belirsizleştiren, ihlal eden, umursamayan kitaplardan oluşacak. Özellikle kurmaca dışı denemelere ve düz yazı şiirlere yer açacağız – ki yayınladığımız ilk üç kitap bunun yansımasıdır. Ne kadar çağdaş yazarların kitapları ağırlıkta olsa da şimdi bile okunduğunda bir “tazelik”, bir “geçerlilik” duygusu veren, diğer kitaplarımızla bir ilişkisi olduğunu hissettiğimiz kitapları da ara ara planımıza katabilir miyiz diye de düşünüyoruz.  

Bu konuda bir sorum daha olacak Harfa, çağdaş dünya edebiyatını Türkçeye kazandıracak peki, Türkçe yazılmış eserlere yani yerli edebiyata da kapısı açık olacak mı? Bu konudaki kararınız ne yönde?

Şu an sadece çağdaş dünya edebiyatıyla ilgileniyoruz. Türkçe metinler için bir planımız yok. 

Peki yayın sıklığınız nasıl olacak? İlk üç kitaptan sonra sanki bir süre durdunuz ve gözlemlediniz, sonra Tanca’ya Gece Feribotu ile devam ettiniz. Bu tanışma ve alışma süreçlerinin ardından gelecek dönemde kitaplarınızı nasıl bir sıklıkta yayımlayacaksınız?

Yayın planına kitap seçmek uzun bir süreç. Hem çağdaş dünya edebiyatını tarıyorsunuz – ki bu çok büyük bir evren- hem de okuyup beğendiklerinizin şartlarınıza uyması için çabalıyorsunuz. Sonuçta bir bütçeniz ve yayımlayacağınız belirli bir kitap sayısı var. Ayrıca kitapların hazırlığının içimize sinmesi gerek; doğru çevirmenle eşleşmesi, detaylı editörlükten geçmesi ve bunları birbirine tutturan, adeta yapıştırıcı etkisi olan kapak tasarımının sonuçlanması. Tüm bunları düşünürseniz okuyucuların karşısına bir butik yayınevinin işini titizce yapmasına fırsat verecek bir ritimde çıkmayı istiyoruz. 

Medyadan ve çevremden takip ettiğim kadarıyla Harfa Yayınları oldukça ilgi de gördü, bu çok sevindirici. Siz bu süreci nasıl gözlemlediniz? Nasıl dönüşler oldu?

Her yeni şeye olduğu gibi Harfa’ya da bir ilginin olduğunu söylemek mümkün. Bence şu an okurlar Harfa’ya bir fırsat veriyor umarım bunu hep canlı ve sıcak tutabiliriz. 

Henüz çok yeni elbette ama bu geçen sürede yayıncılıkta neler deneyimlediniz? Beklentileriniz var mıydı ve şu an neler düşünüyorsunuz?

Yeni bir yayınevinden çıkan ve ülkemizde pek de bilinmeyen yazarların okurlarca sahiplenilmiş olması bizim için önemliydi. Bu sayede yalnız kalmadığımızı anladık. Ayrıca Ocean Vuong’un kısa sürede ikinci baskısını yapması da sevindiriciydi. Bunlar bize yayın planımızın geleceği için cesaret veren işaretlerler oldu. Diğer yandan büyük beklentilerle yapılacak bir iş değil yayıncılık, bu yüzden çok da büyük anlamlar yüklemeden iyi kitap yayımlayan sürdürülebilir bir yayınevi olmayı başarırsak bu bizi mutlu eder. 

Peki yayınevinizin ismi olan “Harfa”nın anlamını, neden bu ismi seçtiğinizi sizden dinlesek. 

A harfi çok kadim bir harf, üstüne bir çok anlam yüklenmiş önemli bir semboldür. Buradan bakarsanız Harfa’yı “ilk harf” gibi okuyabilirsiniz, yani yeni bir başlangıç. Ama benim için Harfa daha çok hayali bir yer, hatta hayali bir dağ. Her kitap bir dağ değil mi?

Harfa ismiyle müsemma bir yayınevi olacak baştan belli bu. O zaman son olarak gelecek programınızdan bizlerle neler paylaşabilirsiniz? Okurları neler bekliyor?

Şu an sizin de bildiğiniz üzere çağdaş İrlanda edebiyatının önemli isimlerinden Kevin Barry’nin Tanca’ya Gece Feribotu, Begüm Kovulmaz’ın çevirisiyle raflardaki yerini aldı. Gelecek programımız da günümüzün en heyecan verici şairlerinden Alice Oswald’un İlyada’da adı geçen ölü askerleri tek tek andığı olağanüstü şiiri, Abide; Ocean Vuong’un T.S. Eliot ödülü alan ilk şiir kitabı Night Sky With Exit Wounds, Jenny Offili’nin iklim krizine ve siyasi endişelere tepkisi Weather’ını sayabilirim. 

Başlık ve ana slider görseli Chiara Zonca'ya aittir.