Wong Kar Wai Sinemasına Bir Davet: Aşk.

Hong Kong sinemasının İkinci Yeni Dalgası’nın usta yönetmenleri arasında sayılan Wong Kar Wai’nin gözetiminde 4K teknolojisiyle restore edilmiş Chungking Ekspresi (1994), Düşkün Melekler (1995), Mutlu Beraberlik (1997), Aşk Zamanı (2000) ve 2046 (2004), yenilenmiş kopyalarıyla Türkiye’de ilk defa “Aşk. Wong Kar Wai Sineması” başlığı altında MUBI’de izleyicisiyle buluşuyor. Bunlara ek olarak seçkide Zamanın Külleri (1994) de yer alıyor. 2021 yılı boyunca izlenebilecek olan seçkiyi ilk kez veya yeniden izleyecek olan okurlarımız için Wong Kar Wai’nin filmlerindeki ayrıntılara dair editörlerimiz Begüm Kakı ve Damla Merve Pekdoğan bir anımsama listesi hazırladı. 

Zamanın Külleri / Ashes of Time Redux

Film seçkisinde ilk olarak yerini alan 1994 tarihli filmi Zamanın Külleri ile Wong Kar Wai’nin izleyicisine Çin’in geleneksel dövüş sanatları filmlerine kattığı özgün bir yorumu sunuyor. Destansı bir anlatıya sahip bu film 2008’de kurgusu yeniden elden geçirilerek unutulmazlar arasında yerini aldı. Yönetmen 90’lı yılların başında bu filmin çekimlerine başladığında, Hong Kong film endüstrisinde yılda 200’den fazla film çekiliyordu. Wong Kar Wai, Louis Cha’nın eski Çin'de dövüş sanatçılarının maceralarını konu alan bir Çin kurgusu türü olan wuxia türündeki 1957-59 yıllarında bölümler hâlinde yayımlanan The Eagle-Shooting Heroes kitabından hareketle Zamanın Külleri’ni sinemaya uyarladı. Ancak bu filmin çekimleri tahmin edilen süreden çok daha uzun sürdü. Ve aslında bugün Wong Kar Wai filmleri arasında en çok bilinen filmlerinden Chungking Ekspresi’nin çekimleri bu süreçte gerçekleşti. Wong Kar Wai bu filmiyle ilgili olarak “Bu film benim şirketimin ilk prodüksiyonuydu, filmi çekerken hâlâ bazı şeylerin nasıl olması gerektiğine karar veriyorduk” dedi. Uzun uğraşlar sonunda 2008 yılında Redux versiyonu ile seyirciye sunulan filmden sonra ise Kar Wai film üzerine “Bir şişe şarap gibi biraz zamana ihtiyacı vardı. Belki de artık nihayet reşit olmuştur” dedi. 

Chungking Ekspresi / Chungking Express 

Wong Kar Wai’nin kuşkusuz en ikonik filmlerinden biri. Chungking Ekspresi denildiğinde hemen aklımıza hareketin zamanda bıraktığı izler, son tüketim tarihi gelen ananas konserveleri, sarı peruklu, yağmurluklu ve güneş gözlüklü gizemli kadın karakter, tabii ki The Mamas and The Papas’tan son ses “California Dreamin’” ve daha pek çok ikonik detay gelir. Quentin Tarantino’nun Wong Kar Wai’yi, 1994'te Pulp Fiction için gittiği Stockholm Film Festivali’nde gördüğü ve adeta taparcasına hayranı hâline geldiği Chungking Ekspresi ile tanıdığını biliyoruz. Filmi izlerken hayran olduğunu ve ağladığını söyleyen Tarantino, ağlamasının nedeni olarak ise filmin çok acıklı olmasını değil, bir filmi bu kadar sevmesini gerekçe göstermişti.

​Film ismini Wong Kar Wai’nin çocukluğunun geçtiği Hong Kong'daki Chungking Mansions’tan alıyor ve kaotik Hong Kong sokaklarında iki farklı ihtimaller öyküsü anlatıyor. Birbirini takip eden paralel hayatların hikâyesi; aynı mekânlarda geçen 223 No'lu ve 663 No'lu iki polisin yabancı iki kadının etki alanlarında değişen hayatlarına odaklanıyor. Yakın zamanda paylaşılan bilgilere göre Wong Kar Wai, Chungking Ekspresi için bir devam filmi senaryosu üzerine çalışıyor. Resmi olmayan bilgilere göre filmin adı Chungking Express 2020 olacak ve hikâyesi 2036 yılında Çin’in Chungking bölgesinde geçecek. Chungking Ekspresi yenilenmiş kopyasıyla “Aşk. Wong Kar Wai Sineması” seçkisi kapsamında izleyebilir, izlediyseniz de hafızanızı tazeleyebilirsiniz.

Düşkün Melekler / Fallen Angels

1995 tarihli bu film Chungking Ekspresi'nin ruh eşi olarak görülüyor. Dibine kadar battığı yeraltı dünyasını arkasında bırakmaya çalışan bir tetikçi ve onun gizemli sevgilisinin öyküsünün ele alındığı Düşkün Melekler, Hong Kong'un sert çocuklarını anlatan stilize bir suç filmi olarak karşımıza çıkıyor. Düşkün Melekler, ışıltılı, neonlarla kaplı Hong Kong gecelerinde kayıp ruhlu insanların birbirlerine bağlandığı halüsinatif bir yolculuk sunuyor. Bu film aslında ilk başta Chungking Ekspresi’nin bir uzantısı olarak tasarlanmasına rağmen Wong Kar Wai için bir kırılma noktasını ifade ediyor ve onun karanlık ve karamsar tarafını yansıtıyor. Bir avuç şehirli insanın yalnızlığının iç içe geçişini izlediğimiz filmde, soğukkanlı bir tetikçi (Leon Lai), onu gizlice özleyen iş ortağı (Michelle Reis) ve geceleri yaramazlık yapan sessiz bir suçlunun (Takeshi Kaneshiro) hikâyesine tanık oluyoruz. Düşkün Melekler, hem baş döndürücü, göz kamaştırıcı bir şehir senfonisi hem de asla uyumayan bir metropolde aşk, kayıp ve özlem üzerine dokunaklı bir meditasyon. Film 90’larda Hong Kong’ta kiralık katillere ve suçlulara ait hikâyeler anlatırken Wong Kar Wai’nin sadece Hong Kong’ta çektiği son film olma özelliği taşıyor. Filmlerinde kullandığı müziklerle de geniş bir liste oluşturan Wong Kar Wai bu filmiyle de listeye Shirley Kwan’ın “Forget Him” parçasını ekliyor. 

Mutlu Beraberlik / Happy Together

Wong Kar Wai’ye 1997 yılında Cannes Film Festivali’nde En İyi Yönetmen ödülü getiren Mutlu Beraberlik, tam da İngiliz egemenliğindeki Hong Kong'un Çin'e devredilmesinin öncesinde LGBT topluluğunun ve tüm Hong Kong'luların aniden belirsiz bir gelecekle karşı karşıya kalması sırasında çekilmişti. Bu filmle beraber Hong Kong küresel bir ilgi odağı hâline gelirken Wong Kar Wai ise Avrupa’da En İyi Yönetmen olarak kendini kanıtladı ve birçok izleyiciye göre Kar Wai’nin en iyi filmi sayılan Aşk Zamanı’nın çekimlerine zemin hazırladı. Mutlu Beraberlik, birçok sahnesi iç mekânda geçen, Lai ve sevgilisi Ho’nun, Hong Kong'dan Arjantin'e, daha iyi bir yaşam ümidiyle gelmesini konu alıyor. İzleyiciler bu filmde ihtiraslı, bol iniş çıkışlı ilişkileri, tango barlarında, kaldırımlarda çalan salsa müziğinin eşliğinde dalgalanıp dururken, kendilerini evden uzakta ve yalnız hisseden bu çiftin kendilerini adamışlıklarına ve reddetme dansına tanıklık ediyor. Görüntü yönetmenliğini Wong Kar Wai’nin pek çok filminde beraber çalıştığı gibi yine Christopher Doyle’un üstlendiği, hem parlak monokrom hem de tatlı doygun bir renkte çekilen Mutlu Beraberlik, kalpleri parçalayan uç noktalarda, aşk acısı ve coşkuyla yayılan, yerinden edilmenin ve arzunun sarhoş edici bir keşfi olarak izleyiciye sunuluyor. 

Aşk Zamanı / In The Mood For Love

Wong Kar Wai’nin adını tüm dünyaya duyurduğu 2000 yapımı Aşk Zamanı, yönetmenin en çok bilinen ve sevilen filmleri arasında yer alıyor. 1960’ların başında yine Hong Kong’un sıkışık şehir hayatının mikro bir yansıması olarak küçük ve sıkışık odalarda, yan yana geçilen dar merdivenlerde ve koridorlarda gezinen film iki komşu, Bay Chow ve Bayan Chan’a odaklanıyor. Aynı gün komşu dairelere taşınan Chow Mo-wan (Tony Leung Chiu-wai) ve Su Li-zhen (Maggie Cheung Man-yuk), ilk başlarda birbirlerine karşı resmi ve kibar olan tutumlarını eşleriyle ilgili keşiflerinden sonra değiştirirler. Wong Kar Wai’nin zarafeti hem oyunculuklarda hem de görüntülerde abarttığı Aşk Zamanı, romantik bir özlem içeren anların ustaca bir yansıması olarak seyirciye sunuluyor. Bu sahnelere ise her duyduğumuzda içimizde yoğun duygulara sebebiyet veren “Yumeji’s Theme” eşlik ediyor. Aşk Zamanı, planlarıyla, zarif soyut sinematografisiyle Wong Kar Wai’nin kariyerinde farklı bir yer ediniyor. Film diğerlerine nazaran daha ritmik, kısa ve öz hareket akışlarıyla ilerliyor. Çoğu zaman filmde zamanın geçtiğinin tek göstergesi, Maggie Cheung'un kıyafetinin rengi oluyor. Mandarin veya cheongsam tarzında giyinen Cheung'un elbisesinin maviden kırmızıya veya yeşile geçişleri günlerin, haftaların, bazen ayların geçişini işaret ediyor. Aşk Zamanı, kimliklerini güzelliğin temelleri üzerine inşa etmiş, birdenbire kendilerini mahsur kalmış ve birbirine mecbur kalmış bulan, ancak sonunda romantizme teslim olamayacak kadar da kendini sansürleyen iki kişiyi konu alıyor. Bu iki komşunun buluşma yeri olarak gördüğümüz, otel odasının numarası olarak karşımıza çıkan 2046, Kar Wai’nin bu filmden sonra çektiği 2046 filmine de gönderme yapıyor. 

2046

Wong Kar Wai’nin, Aşk Zamanı’nın 15 ay süren çekimleri sırasında başladığı ve 2004 yılında izleyiciyle buluşturduğu 2046, Hong Kong’un geçiş döneminin belirsizlik atmosferini üzerinde taşıyan bir film. Kar Wai, 2046 ile yaptığı bir açıklamasında şu sözleri söylüyor: “2046 bir sözdür, çünkü 1997'de Çin hükümeti Hong Kong'a 50 yıl ve değişim sözü verdi. Ben de vaatler hakkında bir film yapmam gerektiğini düşündüm. Yani fütüristik bir film ama bilimkurgu filmi değil.” Days of Being Wild ile başlayan In the Mood for Love ile devam eden tematik üçlemesinin son halkası 2046’da anlatılan üç hikâye için üç farklı Batılı operadan esinlenilmiş; Madame Butterfly, Carmen ve Tannhauser. Aşk Zamanı filminde Tony Leung’un hayat verdiği Chow Mo-wan karakteri 2046 filminde bir yazar olarak karşımıza çıkıyor ve yine bizi 1960 yılların Hong Kong’una götürüyor. Chow Mo-wan, Aşk Zamanı’ndan taşıdığı acı ve çözülmemiş geçmişinin zayıf bir yankısından başka bir şey olmayan bir geleceği hayal ederek yazmaya devam ettiği bir bilimkurgu romanına başlar ve romanındaki gizemli tren insanları 2046 yılına bir yolculuğa çıkarır. Filmin can alıcı noktalarından birinde şu söz geçer: “2046 yılında her şey hatırlandığı gibidir, hiçbir şey değişmez.” Bilimkurgu yazarı Chow Mo-wan’in hayatına birkaç yıl boyunca farklı kadınlar girip çıkar ama bu onu gerçek aşkı olarak gördüğü ve kalbinin kırılmasına sebep olan Su Li-zhen’den uzaklaştırmaya yetmez. 

Geçtiğimiz yıl Aşk Zamanı ve 2046’nın üçüncü bölümü olarak görülebilecek Blossoms’ın duyurusu yapılmıştı. Diğer iki filmle tematik bağı olan Jin Yucheng’in romanından uyarlanan bu film, 60’lı yılların başından 90’larda sona erecek Çin Kültürel Devrimi’ni yaşayan Şanghay’daki üç karakterin izini sürecek. Wong Kar Wai’nin 2013 tarihli The Grandmaster’dan sonra çekeceği ilk film olan ancak koronavirüs sebebiyle çekimleri sekteye uğrayan Blossoms’ın henüz vizyon tarihi bilinmiyor. 

Wong Kar Wai kendine has yarattığı estetikle, aşkla ördüğü hikâyeleriyle, şahsına münhasır karakterleriyle, her duyduğumuzda aklımızda sahneler beliren müzikleriyle, hareketin sıkışık mekânlarda bıraktığı izlerle, sinema tarihinde önemli bir yer edindi. Çin sinemasını farklı bir dokunuşla dünyaya açan Wong Kar Wai’nin altı filminden oluşan “Aşk. Wong Kar Wai” adlı bu özel seçkisi yıl sonuna kadar MUBI’de izlenebilecek.

MUBI Türkiye’nin Artful Living kullanıcılarına özel olarak hazırladığı bir aylık ücretsiz üyelik paketinden faydalanarak MUBI’ye üye olabilir, Wong Kar Wai’nin sinemasını keşfe çıkabilir, yeniden deneyimleyebilirsiniz. MUBI Türkiye’yi bir ay ücretsiz denemek için buraya tıklayabilirsiniz.

https://www.youtube.com/watch?v=adb-XDH5zNc

“Aşk. Wong Kar Wai” Şeçkisinin İlk Gösterim Tarihleri 

Aşk Zamanı / In The Mood For Love- 19 Mart 2021 
Zamanın Külleri / Ashes of Time Redux- 26 Mart 2021
Chungking Ekspresi / Chungking Express - 2 Nisan 2021
Düşkün Melekler / Fallen Angels - 16 Nisan 2021 
2046 - 23 Nisan 2021 
Mutlu Beraberlik / Happy Together - 30 Nisan 2021