Bir Şiirden Kitap, Işıktan

“Geceleyin çıkıp terasına
gösterişsiz ve çok yüksek
bir gökdelenin
kubbesine dokunabildim
gecenin ve tutuverdim
sevgime dayanamayan
firuze bir yıldızı.”

Yukarıdaki dizelerin sahibi, 20. yüzyılın büyük şairi Pablo Neruda’nın çocuklara selamı var. Kırmızı Kedi Yayınları tarafından Işık Ergüden çevirisiyle Türkçeye katılan “Bir Yıldıza Övgü” adlı eseri bir şiirden kitap… ve ışıktan. Bu şiirden ışıktan kitapla buluşan çocukların daha küçücükken Pablo Neruda ile tanışacak olmaları bir muştu değerinde, çok sevindirici. Yetişkinler için ise bu sevinç belki biraz yerinme sebebi olabilir, tüm çocukluklar bu koca şairi bilerek yetişkinliğe geçmeyi hak eder çünkü.

“Gece karanlıktı
Karıştım sokağa
Cebimde çalıntı yıldızla.”

Neruda’nın bu güzel şiirine göre, bir gece gökten yıldız çalınabilir -evet yıldızlar pantolon cebinizde taşınabilir- ve insan evin bir köşesine saklayıp onu, günlük yaşamına hiçbir şey olmamış gibi devam edebileceğini sanabilir. Oysa hiçbir ışık gizlenemez, yatağı delip geçer, kiremitleri, evin çatısını. Yıldızın sihrine kapılan kişi bir süre sonra günlük yaşamın gereklerini yerine getiremeyebilir; faturalar ödenmez, ekmeksiz aşsız kalınabilir. Ne var ki, içeride bu olumsuzluk gibi görünenler oladursun, dışarıda sokaktakiler, dünya malı satanlar bile, o yıldızın cazibesine kapılabilir. Kısacası yıldız sahibi olmak kendiniz için güç iştir, meşakkatlidir, ancak birçoklarının iyiliğine sunabileceğiniz

faydalı bir iştir de. Hem ışık ne kendine saklanabilir ne de sizde saklı durabilir, gizlenmek doğasına aykırıdır ışığın, bir çatlak bulur dışarı sızar, olmadı kabuğunu kendi çatlatır çıkar. Ayrıca yıldız bazen -özellikle şiirde- yalnızca yıldız olmayabilir. Belki de şair için o “şiir”dir. Şiirin ışığına kapılanların, günlük hayatın gereksinim önceliklerini öncelik olarak görmedikleri tarih boyunca görülmemiş şey değildir. Ama ışık, yıldız, şiir, herkesin, tüm sokaktakilerin, evlerin pencerelerinde durup perde arkasından gizli gizli bakanların bile bir biçimde işine yarayabilir. Sihirlidir yıldız, şiir. Kendisi olmak ister, gökte olamayacaksa özgür olabileceği başka bir yerde, havada, suda… Onu kendine saklayamayacağını anlayan şair de -bu şiirin sonunda olduğu gibi- bırakır yıldızını usulca sulara, süzülsün bir balık gibi diye ışıya ışıya…

“Bir Yıldıza Övgü”, Elena Odriozola’nın resimleriyle desenlenip renklenmiş, kaliteli baskısıyla bir çocuk şiiri kitabı olarak tasarlanmış ama yetişkin okurların da dönüp dönüp okuyarak has şiir denen o sihri bizzat kendilerine armağan edecekleri bir kitap. Odriozola resimleriyle şiire artı açıklayıcı/tamamlayıcı bir yorum getirmekte. Renklerin estetik uyumu incelikle gözetilmiş sayfalarda şairin evi, evindeki eşyalar, gündelik hayat, sokak, evlerin pencerelerinden bakanlar, hatta kediler köpekler kitabın ışıltısına katılmakta, her biri kitaba kendine özgü bir yorum, anlam katmakta. Genç okur burada şiirin insan görüşünü sınırsızlayan yönüyle tanışırken, görsel sunumun verdiği ipuçlarını değerlendirmenin de bir yorumlama olanağı olduğunu öğrenebilir. Yetişkin okur ise, tanışmıyorsa Neruda ile tanışacak, tanışanlar ise Neruda şiirinin ışıltısıyla dimağını bir kez daha parlatacak.

Bir Yıldıza Övgü - Pablo Neruda
Türkçesi Işıl Ergüden, Kırmızı Kedi Yayınları, 2012