Futbol Kitaplarının Dünya Karması

Futbol her zaman dünyayı kasıp kavuruyor, “ülke ligleri bitti” diye üzülürken Avrupa Futbol Şampiyonası heyecan veren görüntülerle başladı. Dünyadaki tüm taraftarları bir araya toplayan, taraftar gruplarının ülkeleri için birlik duygusunu tekrar ortaya çıkardığı keyifli maçlar sahalarda ve ekranlarda yerini aldı.

Başta Fransa olmak üzere tüm dünyada şampiyona coşkuyla takip edilirken turnuva boyunca yapılacak etkinlikler futbolseverlerin ilgisini çekiyor. Avrupa Futbol Şampiyonası’nın gündemi belirlediği bu günlerde; futbolcular en çok asisti yapıp, en çok golü atarak rakiplerini eleme mücadelesine girişmişken, taraftarlar da kendi ülkelerinin bayrakları Eiffel Kulesi’ne yansısın diye sosyal medyada çeşitli etiketleri paylaşıyorlar. Turnuva sürecine paralel okunabilecek çeviri futbol kitaplarının ilk 11’i...

1-Futbol Asla Sadece Futbol Değildir / Simon Kuper

1994 yılında İngiltere’de yayımlandıktan sonra büyük ilgi gören ve 1996’da Türkçe’ye çevrilen Futbol Asla Sadece Futbol Değildir kısa sürede ‘kült’ bir eser haline gelmiştir. Simon Kuper'in neredeyse bir dünya turu yaparak futbolun politika ve çeşitli kültürlerle ilişkisini araştırdığı kitap, güzel oyunun alanlarını şiddetin işgal ettiği bir zamanda yine futbolseverin sığınağı.

2-Gölgede ve Güneşte Futbol / Eduardo Galeano

Gerçek bir futbol tutkunu olan Uruguaylı ünlü yazar Eduardo Galeano, Gölgede ve Güneşte Futbol adlı kitabında Dünya Kupalarına ilişkin gözlemlerini aktarır. Hatta kitapta Türkiye’den de şöyle bahseder: “Şampiyonanın bir başka sürprizi de Türkiye’ydi. Hiç kimse bu ülkenin önemli bir başarı elde edeceğine inanmıyordu. Türkiye, dünya kupalarından elli yıldır uzaktı. Brezilya’ya karşı oynadığı ilk maçta hakemin kararıyla göz göre göre haksızlığa uğradı; ama yoluna devam etti ve sonunda üçüncü oldu. Enerjik ve kaliteli futboluyla kendisini küçük gören uzmanların ağzını açık bıraktı.”

3- Futbol Dünyayı Nasıl Açıklar? / Franklin Foer

Franklin Foer’in futbolun toplumlar üzerindeki etkisini ve dünyayı nasıl değiştirdiğini araştrıp aktardığı “Futbol Dünayı Nasıl Açıklar?” üç bölümden oluşuyor. İlk bölümde küreselleşme ve ezeli rekabetlerden, ikinci bölümde futbol üzerinden yapılan yolsuzluklardan ve üçüncü bölümde de futbol kulüpleri üzerinden eski moda milliyetçilik işleniyor. 

4-Başlama Vuruşu- Futbol Fanatikleri İçin Olağanüstü Gerçekler / Clive Gifford

Futbolun hızlı ve hareketli dünyasında okuru gezintiye çıkaran Başlama Vuruşu’nda  Dünya Kupası’ndaki şoklara, golcülere, ilk on Dünya Kupası takımına ve Avrupa futbol gerçeklerine yer veriliyor. 

5- Futbol Ateşi / Nick Hornby

Nick Hornby’in çocukluğundan başlayarak futbol sevgisini ve Arsenal maçlarında yaşadıklarını anlattığı otobiyografik romanı Futbol Ateşi bazı okurlar tarafından gelmiş geçmiş en iyi futbol kitabı olarak gösterilmektedir. Holigan olmayan bir taraftarın öyküsünün anlatıldığı kitap günümüze kadar iki kez filme uyarlanmıştır. 

6-Futbol Adamları -Modern Futbolun Devlerine Bir Bakış / Simon Kuper

Simon Kuper’in Futbol Asla Sadece Futbol Futbol Değildir’den sonra kaleme aldığı Futbol Adamları, futbol dünyasından Cristiano Ronaldo, Didier Drogba, Dirk Kuyt, Alex Ferguson, Jose Mourinho, Zinedine Zidane, Kaka, Thierry Henry, Cesc Fabregas, Andres Iniesta gibi birçok isim hakkında anektodları ve bilgileri eğlenceli bir şekilde okura aktaran eğlenceli bir kitaptır.  

7-Futbol ve Kültürü / Tanıl Bora , Wolgang Reiter , Roman Horak

18 Avrupalı ve 11 Türkiyeli yazar, sosyolog, gazeteci veya futbolseverin yer aldığı kitapta futbolun milliyetçilikle, yerelliklerle ve politikayla ilişkisini, taraftar âlemini ve holiganizmi; kapitalistleşme/sanayileşme ve medya egemenliğinin futbola yaptıklarını; futbol mitolojisini ve sahada durduğu gibi durmayan “büyük oyun”un daha nice yüzünü, çeşitli ülkelerden özgül örneklerle inceleniyor.

8- Umberto Eco ve Futbol / Peter Pericles Trifonas

"Daha az siyasal tartışma ve daha çok eğlence sosyolojisiyle meşgul olmak belki de en iyisi. Bir futbol pazarında devrim yapmak mümkün mü?" -Umberto Eco

Umberto Eco’nun futbola dair söz ve fikirlerinden yola çıkılarak kaleme alınan Umberto Eco ve Futbol’da  ünlü yazarın futbol, taraftar, spor ve medya hakkındaki görüşleri anlatılır.

9- Şike Futbol ve Organize Suçlar /  Declan Hill

Futbolu her ne kadar iyi yönleriyle bilmek ve heyecanla takip etmeye çalışsak da şike tüm hayallerimizi ve idaellerimizi mahveden bir unsur olarak futbolun içinde barınıyor. Araştırmacı gazeteci Declan Hill, Şike - Futbol ve Organize Suçlar'da, yasadışı bahislerin yapısını ve işleyişini, bağlanan maçlarda hakemlerin ve futbolcuların nasıl rol oynadığını, zengin ve ünlü sporcuların neden bu işlere karıştığını, kulüp yöneticilerinin rakiplerine neden teşvik primi! verdiklerini ve hakemleri kendi taraflarına nasıl çektiklerini, Asyalı bahisçilerin inanılması zor bir şekilde en önemli uluslararası maçları nasıl bağlayabildiklerini anlatıyor. 

10- Futbol ve Küreselleşme /  Pascal Boniface

Pascal Boniface fıtbolun küresel etkilerine değindiği kitabında aynı zamanda futbolla ilgili ekonomik ve sosyolojik çalışmalar dışında futbolun jeostratejik özellikleri hakkında konulara da değiniyor. “Tüm dünyaya hükmedebilmiş ilk imparatorluk ise ABD, ama futbol bu imparatorluğu da etki alanı ve popülerlik açısından kat be kat geride bırakmış durumda. Futbolun otoritesi çok daha eksiksiz ve sağlamdır, çünkü barışçıldır, futbolun benimsenmesinde zorlama ve dayatma yoktur; futbol dünyayı barışçı yollardan fethetmiştir. Futbol imparatorluğu üstünde güneş hiç batmaz. Futbol böylece küreselleşmenin de simgesi olmuştur.” 

11- Futbolistas Futbol ve Latin Amerika / Dario Azzellini, Stefan Thimmel

Basın, futbolun sisteme dayalı yüzünü kitlelere sunup, savunmaya devam edip, FIFA da herkesi Coca Cola içme konusunda ikna etmeye devam ederken, "Futbolistas" futbolun başka bir yüzünü ortaya koyacaktır. Maradona’nın bir zamanlar dediği gibi: "Biz futbolcular, sürekli üzerimizde çok baskı olduğundan yakınırız. Baskı, ancak evlerine beş peso getirip çocuklarını geçindiremeyen insanların üzerinde olur. Binlerce dolar alıp, sahaya çıkıp oynuyoruz ve ağzımızı açınca stresten bahsediyoruz? Stres bu ülkede, sabahın altısında kalkanlar içindir, lanet olsun ki."

Görseller: 3 10 Studio, Basma Zaky, Ewelina Karpowiak